Sa Ghaeltacht, Márta 1980

SA GHAELTACHT 3 Comharthai spiorad agus Comhoibriu atti ag neartu Pobail Ghaeltachta .. '• Duais £10,000 a bhronnadh ar phobal lnis Meain, 6 chle: Maitiu 6 Neill, Comhalta de Udaras na Gaeltachta; Tarlach de Blacam, Bainisteoir, Comharchumann lnis Meain; Maire Bean Uf Choincheanainn, Cathaoirleach an Chomharchumainn agus Cathal Mac Gabhann, Prfomh Fheidhmeannach, Udaras na Gaeltachta. Proinsias 6 Floinn, Leas Phrfomh Fheidhmeannach (Forbartha) an Udarais ag labhairt le ionadaithe 6 phobail eagsu la i dTfr Chonaill a bhuaigh duaiseanna sa Sceim Forbartha Poba I i 1979. Ar an ardan ta, 6 chle: Don Mac Fhloinn, Runaf, Coiste Forbartha, Baile na Finne; Tadhg 6 Guinn, Comhalta de· Udaras na Gaeltachta; An tAthair Mac Seain, Sagart Par6iste; P. 6 Floinn; P61 6 Foighil; Maitiu 6 Neill agus T.P. 6 Conchuir, Comhalta f de Bhord an Udarais. ' - . , , DUAISEAN A FORBARTHA AmBRONNADH AR -NA BUAITEOIRI INIS MEAfN Bhi Aire na Gaeltachta, Maire Geoghegan-Quinn, T.D. i lathair le deanai ag 6caid speisialta in 6stan Ryans i nGaillimh nuair a bronnadh seic £10,000 ar phob al Inis Meain a ghn6thaigh ceann de na priomh dhuaiseanna deireadh treimhse sa Sceim Forbartha Pobal a thionscnaigh Gaeltarra Eireann (Udaras na Gaeltachta) i 1974. Rinne an tAire comhghairdeas le pobal an Oileain, leis an gComharchumann agus le b ajnisteoir an Chomhar– chumainn, Tarlach de Blacam, ach go hrurithe. T6graf Ag labhairt d6 thar cheann an Chomhar– chumainn duirt Tarlach de Blacam gur mhaith an aghaidh e an £10,000 seo ar na daoine ar fad a th6g freagracht orthu fein agus a raibh se de churam orthu na tograi eagsula a sheas d6ibh sa chom6rtas - ar chniotail, ar leictreachas, ar an gCeibh, An Coilear, An tAerstraice, Halla Naomh Eoin, agus go leor eile ata anois ag cur fas, fo stafocht, forbairt agus comp6ird na haoise seo ar fail do phobal an Oileain agus ata mar chomharthai den spiorad agus den chomhoibriu ata ag neartu • ar an Oilean. Fadhbanna Le bliain anuas aduirt se, ta fas tagtha ar an dtionscal Cniotala le margai nua faighte acu agus 50% de na tfagi da n-easp6rtail anois - agus e seo i mbliain a rabhadar ceithre mhi gan aon seirbhis aeir agus se mhi d'uireasa an 'Naomh Eanna'. DUirt se gur cruthafodh fadhbanna uafasacha mar gheall ar easpa na seirbhisi seo agus gur bheag duine ata ina ch6naf ar an tir m6r ata in ann deacrachtai oileain a thuiscint, go hairithe oilean oscailte ar n6s Inis Meain ata gan c6ras iompair ceart agus fiu amhain gan foscadh nadurtha. Duirt an tUasal de Blacam go raibh an Ghaeilge nios laidre ar an Oilean na mar a bhi in aon ait eile sa tir ach gurbh iad na seirbhisi bunstructuir an gad is goire don scornach anois. Ce go raibh bad beag paisneiri agus lasta eadrom a cheannach ag an gComharchumann don Samhradh seo chugainn, ni leigheas6dh se sin na deacrachtai m6ra cumarsaide ata acu ar feadh cupla mi den Samhradh. "In ainneoin na bhfadhbanna ata againn"' a duirt se "ta cupla ceirn mh6r chun cinn t6gtha ag Inis Meain le roinnt blianta anuas le cabhair agus cunamh 6 na hEagrais Stait go hairithe Roinn na Gaeltachta agus Gaeltarra Eireann/Udaras na Gaeltachta". DUN NA nGALL Ag failtiu san Mill Wheel, Baile na Finne, Co. Dhun na nGall bronnadh duaiseanna ar 6 cheantar Gaeltachta a bhuaidh d uaiseanna sa Sceim Forbartha Pobal anuraidh. Bronnadh seic ar £5,000 ar phobal Baile na F inn e ceann de na holl-bhuaiteoiri sa Sceim 5-bliana agus duaiseanna de £1,250 in iomlan ar na chuig cheantar eile a bhuaidh duaiseanna i ranna ar leith den sceim ar cuireadh an duais-chiste bliantuil ar fail d6ibh ag Comhlachtai 6n earnal phriobhaideach trachtala. Baile na Finne Chun teacht ar oll-bhuaiteoir agus buaiteoiri bhliantiula sa Sceim deineadh meas ar thograi forbartha faoi na cinn-teidil seo leanas: Tionsclaioch; Iascaireacht; Turas6ireacht; Teanga/Cultur; Caitheamh Aimsire agus Seirbhisi. Faoi gach ceann teideal diofa seo rinne pobal Baile na Finne eacht suntasach a bhfuil a thorthai so-fheicthe sa cheantar. Chuir an pobal an-bheim ar bhunu tionscal sa cheantar agus i 1979 thosnaigh Hecker Hartglas Teo. ag tairgiu san re amh-mhonarcha a bhi t6gtha ag Udaras na Gaeltachta. I measc na n-eachtanna eile a bhain an pobal beag seo amach ta: - Tus curtha le sceim uisce - Taighde ar siul 6 thaobh foinsi uranium. - o ·:rsa t6gala de chuid AnCO curtha ar siul sa cheantar ag a d'fhreastal 29 fear 6g. Mar thoradh ar seo ta meitheal t6gala ag obair sa cheantar anois agus ag freastal ar chuid mh6r de riachtanais t6gala an Chomhairle Condae. - Mart nua a th6gail i gc6ir caoirigh agus eallaigh. - Sceim speisialta iasachtai tionscnaithe i gcomhar leis an ACC. -Sco laireachtai talmhaiochta bliantuil le cabhair 6n gCoiste Talmhafochta. - Deontas faighte 6 Roinn na Gaeltachta chun ceibh bheag a th6gail ar Loch Finne. - Uisci an cheantair i seilbh an phobail fein anois agus ceadunais iascaireachta ar fail. Club iascaireachta bunaithe. - Treoir-chasain speisiula agus stairiula aimsithe agus comharthai curtha suas chun cuairteoiri a threoru. - Aras pobail t6gtha faoi Sceim Oiliuna AnCO. I rith treimhse cuig-bhliana na sceim bhuaidh pobal Bhaile na Finne duaiseanna de £12,750 de bharr an meid a bhi bainte amach acu chun tograi pobail a mheadu agus a fhorbairt sa cheantar. Loch an l(Jir: Duais Bhanc Uladh Banc Uladh a bhi mar co-phatruin don duais a bhuaidh Loch an Iuir i gc6ir solathar aiseanna turas6ireachta sa cheantar. - T6gadh ceibh le cois na locha agus cuireadh baid ar chfos ar fail do thuras6iri. - Criochnaiodh an teach bad le hais na locha. Is feidir na baid agus fearas eile a bhaineann leis na baid a storail ann. - San Samhradh anuraidh osclaiodh an "Club House" - ait a bhfuil aiseanna tion61, seomrai gleasta, 7rl do iascairi. - Rinneadh forbairt ar charr-chl6s le hais na locha freisin. Cill Charthaigh: Duais Bhanc an Tuaiscirt Banc an Tuaiscirt a chuireann an duais bhliantuil seo ar fail i gc6ir comhoibriu idir phobail agus is e Cill Charthaigh a bhuaigh an duais i 1979 i leith an comhoibriu agus dea-mhuintearais a chothaigh siad le pobal na Carraige, Pobal Ghleanncolmcille agus na Cealla Beaga ar na sceimeanna seo leanas: - Teilifis Piob;iin a fhail - an reamh obair deanta. - Paire Peile a fhorbairt - an phairc sillte sceimeanna bailiuchan airgid ar siul sna pobail eagsula. - lonad lae do sheandaoine ins na Cealla Beaga. Reamh-obair deanta agus comhc hainteanna tosnaithe le Bord Slainte an Iar-Thuaiscirt. Tab harfaidh se seo seirbhis do na pobail m6rthimpeall. - Ranganna gartharthfill (Civil Defence) a bhfuil clu agus cail bainte amach acu. CDmhoibriu agus comh-iarracht 6na Gleantai, Ard a' Ratha, na Cealla Beaga agus i gCill Charthaigh fein. Bhain siad amach an dara ait in Eirinn i 1978. - Dramaiocht - t6gtar na drama{ go dti na Par6isti eagsula. A.rainn Mh6r: Comhlacht na hEireann Um Arachas Teo. Comhlacht na hEireann Um Arachas Teo. a bhi mar co-phatruin don duais a bhuaidh Arainn Mh6r i gc6ir solathar Aiseanna Slainte sa phobal. - Laithrean ceannaithe chun ionad do sheandaoine a th6gail ar an oilean. - Seirbhis speisialta lia cos (chiropodist) curtha ar fail ar an Oilean. - Obair dheonach - deisiu tithe do sheandaoine a bhi ina n-aonar maraon le seirbhis rialta niochrun do sheandaoine. - Seirbhis fiacl6ra ar fail go rialta anois ar an oilean. Oochan Liath: Clos Bad Mfobha Is i gc6i r forbairt aiseanna iascaireachta int ire a chuireann Cl6s Bad Mfobha an duais ar fail chuile bhliain agus bhain pobal An Clochan Liath an duais amach de bharr an dul chun cinn a bhi deanta acu 6 thaobh forbairt iascaireachts locha. - T6gadh b6thar chuig tri cinn de lochanna eagsula sa cheantar, maraon le forbairt pairceala aice leis ceanna. ar aiseanna gluaistean in na lochanna - Ranganna deantus bad snaithin gloine eagraithe. Rinneadh 10 mbad i rith na bliana. - Cuireadh p6r bradan agus bric dhonna i lochanna aitiula. - Eagraiodh -ranganna ceangal baoite (fly-tying) i gc6ir iascairi an cheantair. Gleann Fhinne: Duais an I.T.G.W.U. Gleann Fhinne a bhuai!ih duais an l.T.G.W.U. i gc6ir solathar ruseanna sp6irt agus caitheamh aimsire sa cheantar. - Eagraiodh m6rchuid irneachtai sp6irt - peil Gaelach, Badmantail., Cispheil, lomanafoch, Peil do mhna. - Reachtailtear bazaar bliantuil chun airgead a bhailiu chun a chur ar chumas na bhf6irne pairt a ghlacadh ins na himeachtai eagsula ar fud an chondae. - Ionad pobail nua beagnach criochnaithe (taobh leis an bpairc peile) a chuirfidh aiseanna ar fail ar n6s: seomrai gle asta, cithfholcadh, seomrai cruinnithe maraon le Pianur liathr6id laimhe. Rinneadh cuid mh6r obair dheonach ar an ionad pobail agus rinneadh cuid mh6r dhe freisin tdd an Youth Employment Scheme. COMORTAS CULTURTHA IDIR·MHONARCAIN Seo Com6rtas nua do chomhlachtaf Gaeltachta. Is feidir le aon chomh lacht a bhfuil Coiste Sh6isialta ag feidhmiu ann cur isteach ar an gCom6rtas. Ta trl cinn de dhuaiseanna a thairiscint ag an Udaras: 1) £1,500 agus Trofal an Irish Times 2) £1 ,000 3) £500 T6gfar na pointf seo leanas san aireamh nuair a bheifear ag deanamh meast6ireacht ar iarracht an mhonarcha. • An t -iarracht ata deanta ag an gcomhlacht c;ursaf a chur ar fail do dhaoine gan Gaeilge. • An t-iarracht ata deanta le daoine le Gaeilge amhain a th6gai l isteach san mhonarcha. • An tionchar ata ag an gcomhlacht ar an bpobal aitiuil. • An phairt a ghlacann an comhlacht in imeachtaf culturtha agus s6isialta. Breis eolais le fail 6n Rann6g Phearsanra, Udaras na Gaeltachta, Na Forbacha, Co. na Gaillimhe.