Gaeltacht, 18 Bealtaine 1973

CUrsaf SpOirt ,, Turas go TUr Mhic Eidigh ; . . ; Comortas Peile Bhi an la tfrim ach cha raibh gri an ar bith ann agus bhi an fuac ht ag bagairt i rith an ama. La' maith fa choinne cluiche peile. cluiche amhain • ach sar a raibh an la caite bhl dha chluiche imi!te ag foireann AnCO agus tri cinn imirte ag foireann G.T. agus foireann gir· seachal Cill Carthaigh araon agus murar bhain siad craobh pei'le ar bith, cinnte do bhaineadar uilig mo chraobhsa as ucht a n-iarrachta!' ar an phairc, agus cha raibh de thacal– ocht acu ach iad fhein, Crlostaf 0 Broin tiomanal an Mhinibus o ":lill Carthaigh, agus me fein. Siad foireann AnCO a ba thuisce ar an phairc thart fan a h-aondeag ar maidin. Cha raitJh an form iontach maith • turas -fadaanuas 6 Thir Chonaill an orcheroimhre, beile mor i Sligeach ar an chasan, agus olche phleisiunha ina dhiaidh sin ag ' caidrimh le m'1uintir Turmhiceidigh. Mar sin fl~in sciob siad teo an cluiche. Rinne muintir G.T. amh· laidh san chead cluiche ad' imrigh– eadar san, iad uilig ag imirt go maith. Ach bhl an la fada. Cha dtainig na foirne go leir agus · athruigheadh na cluichl thart chun comortas nios cothroime a dheanamh de. Bhi an t-<idh le muintir Turmhic· eidigh, fuair siad direach ar aghaidh go dtl an cluiche leath -cheannais, amach go maith sa trathnona. Am dinneara, chuaigh me teln ag spaisteoireacht thart frid an Pharoiste, siar an chasan i dtus baire go dtl an ait ina raibh mhuintir G.T. ag cur futha - ar imeall na farraige, mar a duirt Eoinl Beag; se Loch Measca a !>hi i gceist agus b' e' an rud amhain ra agus an fharraige bhl se'chom'l nior sin. Tharla gur shilll me isteach i sean reilig. Ni'or chuir me ach gnath suim ann go dtl go fhoghlaimlos go raibh reilig eile ann thart ar theach an phobail a raibh thart fa' n aois cheann~ aige. Bhi cuid mhor de na h-uaigheanna sa reilig thiar ar bhruach na locha gan leac ar bith orthu. Ta an chosulacht orthu gur cuireadh daoine aimsear an Ghorta, no i ndiaidh an G'1orta nuair nach raibh i nduine muinteartha leobhta fagtha chun leacht a thogai I. Bhr se suimilil fosta 'Dever' agus 'Boyle' a fheiceal, a chuireadh - Dia le na n-anam. ta thart fa cead bliain 0 shin. Sura Ita bade bhunadh Thlr Chonaill iad. San reilig eile thart ar theach a Phobai I nl raibh an oiread ceadna uaigheanna gan leacanna. NI fheadar a raibh taobh bhocht ar an Pharoiste? no caide ba chuis leis. Fad agus a bhlos a mheabhru ar an mhuintir d' imigh romhainn bhuail me isteach ar fhotrach an sean team– paill Phrotastu'naigh fosta. Ni' fheadfainn teach an Phobai I a thabhairt air. Seipeal pearsanta a bhf ann de reir dealraimh, Pearsanta don c.head Baron Plunkett, Easbog Beal Atha na Roba. Mheas me fein go raibh suim faoi Ieith ann do mhuintir iar-thuaisceart Thfr Chonai 11 agus dairire til abhar alt eile ann. Bhl teas latharnach sa seipeal direach ar an doigh cheana agus a bhl i dteampai IJ DUn Luithche. Bh( an sean sorn fos le"feiceal, deanta i mBeal Feirsde. Bhf6idir go scrlobhfar scE!ala na dteampai 11 ud amach anseo. B' eigin damh fein pilleadh ar an pheil agus is fearrde innsint fa dtaobh de. Bhl se amach sa tr§thn6na sar a thosaigh siad ar na cluichi leath cheannais. Buaileadh AnCO. Bhain muintir G.T. a chluiche-sa agus bhi cluiche m3ith brromhar ann. Shur siad isteach sa Mhinibus ansin agus is ansin amhain ad' imir m~ mo phairtsa • cheannaigh me tae agus ceapairi fa choinne an da fhoiream. Ach niorbh leor an tae. Bhi an fuacht ar *'lhuintir G.T. faoin am seo agus nr raibh imirte ag mhuintir T~rmhic· eidigh ach an cluiche amhain. Bhlodar san ur, agus ag imirt iontach m.1ith an lci ceanna. Bhl me tein tareis a mhothu gurbh e an doigha bhfearr le' n iad a bhuai I· eadh na cui no beirt a fhail gasta, – agus d' inn is me an s:: ea I seo d' fhuireann seo againne ach bhi siad tuirseach agus mar bualadh iad fhein nlor bualadh gan troid iad. Fiu is go raibh siad ag smaoin– eadh ar chomortas pei le na Gael· tachta latharna mharach ( agus bhuaidh siad an cluiche seo) D' imir si ad pei I ar doigh, Micheal Mhlcl J?e Ban, Nei Ill, Eoinl Beag. Mlcheal 0 Duibhir, Connie Charlie ~lillie,. nl imir a nduine acu nlos fearr na an duine eile. Ba thruagh ar fad gurab eigin dtobhta pilleadh a bhaile corn~ gasta an olche sin. Do challeadar o(che mhaith i dtigh leanna Maire Lukes. Bhi me fhein am no go dta'inig na diabhal gardal. An sceal is truaighmheala( amach as com6rtaisi na deire seachtaine, bhain se le foireann girseachai Cilt Carthaigh. Bhuai leadar foireann Turmhiceidigh, ach de bharr nach raibh go leor foirne ann d' imir muintir Turmhiceidigh don darna h-uair agus buaileadar sa mhuintir Chorcai. San chluiche cheannais ansin bh( muintlr Turmhiceidigh clochrach chun buadh chaint agus bhr an la- Ieo. Ar mo chasan a bhai le damh Da Oomhnaigh thainig me arais tre Pontoon, agus bhl me ag tiomaint go sochallach im aonair. Bhlos ag smaoitiu - le cuidil; De beidh me arist ann. Beidh muintir G.T. ar(st ann cibe ar bith. A chlobhualadh sa Gh lt 1 ae ac ll ag Clo na Rosann, Gaoth Dobhair Tuairisc Pheigi Rose Re'amhrd beag an chead uair. Ta' daoine ann nach leor do'ibh alt a le'amh agus a mheas. Is suim Ieo pearsantachtaf. Is brea Ieo fAil amach ce' a scriobh rud. Scrfobh· aimse sleachta do "An tUiach•: Chuala me' go raibh daoine airithe I I I ag ra gurb e Seamus 0 Colla a scdobhas altanna Pheig( Rose. Nfl bai~t na' pairt aige Ieo. Nil gaol fola na cleamhnais (go bhfios domh) idir Peigi,Rose agus Seamus o' Golla. Ni'mlse Seimus a·· colla agus gabh– aim .110 leithsceal 'o'chrof le is ma chuir daoine mo chuid ramhaillise ina Ieith. Is cuma sa tsioc ce mise. Nil se deacair cuntas a thabhairt ar an chluiche seo idir Gaoth DIJbhair agus Sean Mac Cumhai 11 ( Bealach Feich-Srath an Urlair) a scriobh i Machaire Gathlain ar an Dom\Jnach deireannach de mh( an Aibreain. Bh( la' brea tirim a•1n, gaoth nach raibh laidir ag seideadh isteach on fharraige, bearradh fuar i gceart san aer. Shioc se oiche Shathairn. D' imir Gaoth Dobhair leis an ghaoth sa chead leath. Fuair Seamus Phaddy Rosie (Mac Gairbheith) pointe taobh istigh de bhomaite. Pa'draig d Bris· lea in cui, indiaidh ceithre bhomaite, Peadar 0 Brisleain dha phointe indiaidh a cheile sula bhfuair foireann Bhealach Feich scdr indiaidh deich mbomaite • scoith pointe 0 dhropchic Ui Laifeartaigh. Fuair Neilly Jimmy John ( Niall 0 Gall– choir) dha phointe eile, Peadar 0 Brisleain c~l. Prionsias 0 Cearuill pointe, Nei lly cui agus PaCtraig 0 Brisleain pointe. Leath•am.3 • Gaoth Dobhair 3·7 Sean Mac Cumh· aill 0·1. Neilly pointe, Peadar pointe. Ansin idir an naoJ bomaite agus an t· ochtu bomaite deag fuair na Me Cools ceithre phointe gan aon sccir o Gaoth D;,bhair. Fuair an fear ionaid Uinseann 0 Brisleain pointe ansin. Caoimhin. Mac Doinn– leibhe ceann eite. Na M: Cools dha phointe, Peadar c~l. Caoimhfn pointe. Gaoth Dobhair 4·12 Sean Mac Cumhaitl 1-7. D' im·r Gaoth Dobhair go maith ce go raibh an mhuintir eile tag. Ta' na Brislean– aigh ag imirt go maith sna tosaithe. Ta Mac Gairbheith mo'r agus laiqir agus e' ag bisiu. Ta Prionsias 0 Cearuitl ina pheileadoir bhrea. Ta' iarracht mhor a dheanamh le peil idir chluabann a chur ar a cosa sa Chontae. Ta dha shraith ann anoi s - aon chlub deag sa chead ceann. dha cheann 'deag sa dara ceann. Tri lJr deag a bhlos ar gach foireann. Blo:m aon chluiche deag sa Chontae gach 13omhnach. B' J 1onn na torthal ~r ~aidio na Gaeltachta agus ar phaipeair an Luain Ta' ' t . , . . ~ • re1 • eOin Olflgiula ainmnithe r· t , . ,. • 1on a1onn Slad suas. NI bhlonn na cluichi i bhf~d ro·mhall ag tos~. ThosaigiJ an ciUiche seo roimh cheathru mbomaite mall. Bhf scata reasunta aige c"e bhf 'I 1 • go Ul baruil agam gur i nGaoth Dobhair amhain a bheadh a Ieith' 'd N'l el. 1_ gach rud sasuil go foill. Bhl fOireann Bhealach Fei: h an·lag Ni raibh Mac Meanman na Mac • Ficheallaigh acu. Chuala me go ~ai_bh tachran Jhd b 1 i ana de''ag ag II~Hrt do na Dunaibh ar an Chlochan Ll~th agus gan ag an chluiche ach cupla,dui~e. Ach tci biseach tagtha ar chursal. Is iad na clubanna cnamh :lroma CLCG• .Is e pri'omhfhuintall b~a i gcraobh Uladh n~ na hEireann na go spreagann se peil sna club– anna. ~a chluiche glan e: N( bheifea ag duil lena mhalairt o'tharla e bheith con:'h _h,aonta?bhach sin. Ba chluiche pi~JSI~rtha e; cluiche sultmhar. Ach bhl c,upla ocaid ann a dheimhnigh an bharui I seo agam go bhfui I daoine ann nach bhfuil a dhiobhail orthu ach an se~ns Je troid. NI theimse chuig clu1ch1 le troid a fheiceail. Is sfochainf me. Is fuath liom an dorn· mheon. Rud amaideach e. Rud cladhaireach e. Ach ta traidisiun leitheadach i gCumann Luthchleas Gael gur feanlil an rud ~- Droch· thraidisi~n e sin. Labhraim ar dhroch·thraidisiu'n eile· is e sin a bheith ag imirt daoine t~ar _an ~ois. Is daoine mi·ionrai; B ameDiacha nach dtuigeann cuspoir( na heagra(ochta iad na daoine seo a imrionn stocaigh thar an aois. Is e an trua mhuire gur minic gur daoine iad a bhfui I u'dara's agus tionchur ac u ar an oige. Measann si ad gurb e an bua an t·aon rud tabhachtach, gur tabhachtai' e na macantacht. Tuigeann cuid againn nach bhf•1il sin flor. Bh( reiteoir maith i Machaire Gathlain • Rianach as an Tearmonn. Bhi se dian. Ta rialacha imeartha an chumainn an-sholubtha. Tabhar- fainn fein ar gach reiteoir c~rsa agus scrudu a dheanamh agus teas· t h • h' • - as a g not u. 81m1s amaitearach ach eifeachtach. Fiu milr ata rudai faoi lathair creidim fein gur beag reiteoir a theann amach le cuidiu le foireann amhain na foireann ei le. Rud amaideach agus rud samhnasach e'bheith ag scairtigh leis an re iteoir. Agus am amo. Rud naireach do-mhaith e'bheith ag iarraidh e' a bhualadh no a bheith ag bagairt air. Melaimis peileadojr mor. Is iontach an tsairbbis atrf tugtha ag N~i Hy Jimmy John do Gaoth Dobhair. D~lseacht. Peileadoir ealaionta ch~te glan sportuil dlcheallach e. Bh} Gaoth Dobhair ag baint le scor mor. Bhi Neilly ag iompar na li~thro!de. Chuala me Donall 6 Bnsleain ag scairtigh le.ls 'B 'I - . • ua1 e. MUirf:dh tu tu' fein. Ta~dochas agam. B sheo foireann Ghaoth Dobhair; Alan B_ovd; Sea·~ 0 Duibhir Padraig Mac GIOIIa Bhride· Donall a·· B . I . . • - • ns eam Tlmlin 0 Cearnaigh Cathal a· D '11· M~ ~ ona1 , lcheal 0 Gallchoir; Seamus Mac G~irbheith~ ';laoimhfn Mac Doinnleibhe Pnonsi~s 0 ';lean1ill; Niall 6 Gallcho'r P~ada~ 0 Brisleain; Paaraig b Bnsleain-