Gaeltacht, 16 Féabhra 1973

Uaisleacht an Oileain le PADRAIG MAC GARBHEITH TA. OILE:AN AN I(JIR uasal. agus an chuma sin air. E ina lui ansin go h-ua1gneach i lar na locha fe na chuid crann glas agus an crann iUir mar mhaistir ortha uilig. Oilean iontach e seo a chuirfeadh fe draiocht thU, an bomaite a chuirthea cos ar a chladach. Nil c6naithe air ar nd6igh ach chuala me go minic go rabh casan faoi uisce 6n "tir mor" chun an oileain, ach go rabh se comh casta aimhriteach sin nar b'fheidir do dhuine gan eolas, a bhealach a dheanamh ann. Ni bhfuair me fhein colas an bhealaigh go f6ill ! ! Is minic a chuala me na scan– daoini ag caint ar an fhear fada 6 shoin a rabh conaithe air i "nAird Na Buaileadh" dircach os coinne an oil– eain. Bhi mo dhuine bocht, tcaghlach m6r aige, agus beagan maoine. Ni rabh b6 aige ach ag dreim le bainne na comharsan, rod a fuaic se fa chroi mh6r mhaith. Oiche amhain duirt s6 lcna mhnaoi, "Is trua Dhia gan b6 dar gcuid fhein againn, bheadh muid ar an ~eamh acra." Ni rabh nios m6 de sm ~n oiche sin. Ar maidin lathama bhar- ach nuair a cbuaigh an fear seo amach, fuair se b6 a rabh dath 6r~a uirthi ceangailte ag a dhoras. N1or chuir se suim mh6r ansin, n6 ba e an la roimhe sin a bhi an t-aonach ar an Chloch:in Liath. Dar leis fhein seo b6 a d'ealoidh 6'n aonach, agus beidh d'Uine eigin ar a lorg gan mhoill: Aoh ni rabh, agus d'ainne6in gur chutr m~ dhuine faisneis fli.da . leitheadach. ~t rabh iomra ar dhuine ar bith a cbatll an bh6. Bhi go maith, ni rabb. ni b'fh7arr _le cteanamh aige. na an bh6 a chomeatll. rud a rinne se. go rabh cuig ga'!'hna ?ici. Nior dhiol se aon cheann anamh acu n6 bhi se i dt6lamh amhrasach fa'n d6igh a dtainig an bh6. . Maidin amh:iin f dtus an Earraigh. bhi an fear seo amuigh ar "Ard na Buaileadh., ag "caithcadh" ~ircc, ag~s an t-eallach thios os a chomne. Nuat~ thog se a shuil bhi trilir acu . t ~pairc na comharsan. "Maise, ~ s~s- 0 dt6gfaidh an · diabhal lets stbh ean, g ,. ,, a bhaicle gan mhumcadh. . Le sin fhein chuala s6 an scatrt ar an oile:in. "'Teigh, teigh. . ~. mhaol ordha. a laoi 6ig go gamham. LC sin fhCin chuaigh an t-eallach air an t-snamh, agus cboimhead an fear iad go dteach~idh siad i dtir air an oilean. Scolb no sceala nior chuala se fa dtaobh daobhta nios mo, go dti an la a chuaigh se i dt(llamh. Bhi tear eile 'na ch6nai i Min Na Cuinge agus i Loch an Iuir. agus blian amhain nar fhas a chuid saileoige ro mhaith, chuaigh se isteach go h-oilean an IUir le ultach call a bhaint a dheanfadh cupla cliabh d6 le moin a thabhairt o'n phortach. Bhi sin ar an oilean neart call. agus ghcarr se ascal– an brea. Ba nuair a bhi se (lg ceang– al na slatach a thug se faoi deara gur ghearr se ordog a laimhe. Nior chuir se suim ansin, ach tbcann air agus bhain an baile amach. Latharna bharach bhi an mhear ioritach nimhneach, agus o la go la bhi sf ag etrigh ni ba mheasa. Chuaigh se chuig doctuir, ach da aincoin ceirini an doctura is e an rud a bbi an mhear ag dul chun ealasai. Bhi scan bhean ar an bhaile, agus chuir si ceist ar an fhear caide mar tharla an gearr– adh. "Ta" ar seisean. "me ag baint ascal:in slatach ar an oilcan agus t1hainig an lann ar mo ordoig." "Bhal," ar sise, "biseach nil i n-dan duit go bhtagaidh tu na slataoha sin arais ar an oilean." Nior thaitin seo leis ach nior dhubhairt se dadaidh. Bhi an t-am ag dul thart ach ni rabh an mhear ag biseadh. Ni rabh se ar ndoigh abalta na cleibh a dhcanamh mar go rabh an mhear nimhneach agus la amhain i mothu feirge thug se leis na sl~tacha, ~gus chaith amach ar an loch tad. Bht an loch garbh aigus an ghaoth ag seideadh anuas 6'n oilean. Chuaigh na sllltacha ar an t-snamh agus chuaigh siad i n-e(ldan na gaoithe agus na dton~ • ,go dtcaclrnidh siad i dtfr ar an , 01 le~n. Ar maidin latharna bharach, bht mear an fhir ni b'fhear: agus i gci~nn na seachtaine bhi se ar a shean letm. Is cinnte go bhfuil geasa ar an oilein uaigneach seo. Ii ·~ An Fhal Carrach AN TOGHACHAN Is cinntc go hhfuil nios m6 suimc a chur san toghach:'.n s::o na mar :1 cuir– -:adh le fada. ls J.:Sir on bholscaireacht 3t:i a thabhain d6 go mbeidh dian– .::hoi!llh1int idir na teachtaf. SUIM 'SNA SCANNAIN Blhi cu1d mhor daome ag deanamh go rabh re na scanndm thart, ach ba leir on swm a CU!readh i scannain auithe le tamall nach tior an tuairim seo. Chuir 6g agus aosta an-suim i ''Rotha m6r an tSaoil" a thatspeain R.T.E. Rinneadh an scannan seo i gCloich Cheannthaola anuraidh agus bhi d(loine as an cheanntair ag glacadh pairt ann. Be Sean 6 hEochaidh a scriobh an sceal. Thug se letriu ar an saol a bhi ag m6ran de mhuintir l!lrthair Thir Chonaill cupla ghin 6 shoin. Chuaigh cuid mhor daoine cbuig na piocturlainn ar an Fhalcarrach agus i nGaoth Dobha.ir le "Ben Hur" agus "Ryan's Da~ghter" a fheiceail. CuRSA:f GAEILGE Is mian le Gael Linn colaiste samh– raidh Gacilge a bhunu i gceanntar Ghort a' Choirce. )3eidh cruinniu de mhuinteoiri as oolaisti Gaeilge i nGort a' Choirce ar an 4u, 5u, 6U de Bheal– taine. Bhi an cruinniu seo i gCona– mara anuraidh. COMHBHRON Rinne muintir na h-aite comhbhr6n le clann agus gaolta Sheamuis Ui Shearcaigh as Raithc a fuair bas an t-seachtain seo a chuaigh thart Bbl se qq blian:i d'(lois. SUIM 'SNA MISI(JN Bhi oiche sbuailceach in Ostan na Seamroige ar an Aoine sco chuaigh thart. Bhi a ch:iirde ag fagail slan leis an Athair Niall 6 Dugain a bbeas ag pilleadh gan mhoill chuig na mis– i\ln i Meiricea Theas. Ag caint ar an ocaid sco duirt an sagart go rabh tuatai san cheanntair ar mhaith leo obair De a dheanamh ar na misi\ln. Duirt se go gcuirfcadh se fhCin failte roimh einnc a. bhcadh ag lorg eolais fa'n obair sco. Sean Mac Cnamhsaigh ( Aois 4) as Glascu ata ar laethe Saoire i Loch an luir. Na ''Favourites" Seo Buion ceoil na "Favourites" as Ailt a' Chorain. Grupa tcaghlaigh ata cheathatr Micheal Rua. ionnta d'arbh ainm Ui Bhaoill. Ta Ta a gclu ag meadu ar fud na seisear acu ann. Brid, Micheal. Pad- hallai damhsa agus go h-airithe ag na l -·1·th us b:ainisi. Meastar nach rigin, Anna Marie, Sean agus a gco cet 1 e ag . mbeidh i bhfad deanadh ce1rnm. go mbeidh siad ag Ta siad le fail ar an ghuth:in ag Ailt a' Chorain 29. Ti suil againn uilil! go 1.eir6chai an b6thar le Teastas Cocaireachta I measc na ndaoine a fuair an teas– tas c6caireachta i gColaiste Mhuire le tigheas Sraid Chathail Brugha i mBaile Atha Cliath ar na maillibh, bhi Eithne Ni Churrain inion ie Eibhlin Bean Ui Churrain agus Seosamh 6 Currain nach maireann Machaire Gathl:in, Doiri Beaga. Ta Etthne anois ag obair i gcolaiste Mhuire i gCearnog Pharnell i mBaile Atha Cliath. Cailin deas Eithne agus ta duil mhor aici san rinnce agus san cheol Gaelach. Cnamharlach i gCarraic Finn lnne ( Oiardaoin 15) bhl foireann oibre de' n Chomhairle Contae faol stiuru Sheain ul Dhomhnaill. Min a' Craoibhe, ag obair i ndfog i gCarric Finn, nuair a thainig siad ar cnamh– arlach ag doimhneacht trlocha troigh ins an ghaineamh. Shi an cnamharlach cluda( le clocha mora a9US meastar go bhfuil tuilleadh coirp curtha anseo. Ce go rabh droch bhai I ar an cnamharlach de reir chosuil bhl an corp seo curtha leis na ceadtal bliain. Chuir na h-oibri scairt ar na Gardal agus inniu ta' n foireann ceanna i gcomhair leis na Gardal ag stuidear an ait chun tuilleadh cuartu a dheanamh. Measann muintir na h-aite gurbh e seo sean rei lig a bhl in usaid ceadtaf bliana o shoin. •Siad Sean 6 Domhnaill (Winnie) Seosamh Mac Giolla Bhrrde agus Eoin Mac Eachmharcaigh na h- oibrl eile. Bhuail bochtan ar doras sean-bhean. 'Caide ta 'dhiobhal ort?" arsa sise. 'Dha pingne fa choinnc leaba" arsa .m bochtan "Tabhair isteach e," dutrt sise "ceann– ichaidh mise e. Bhi an sagart ~ iarraidh ar Phad– aig an 6lchan a thabhairt suas. 'Sin do namhaid is m6" arsa an sagart. "Ach" arsa Padraig "nach bht'utl tusa 1 gc6nai :i ra linn gni a bheith againn ..r ar namh<iid." SEAN RANN Muna ndeanann se an Ge1mhreadh mar is c61r, dheanfa1dh se 1 mi na bhfaoilleach e agus muna ndean se i mi na hhfaoillcach beidh an chuid eilt: tk'n hh11 ... in ag bagairt air.