Gaeltacht, 16 Márta 1973

I ......... ..••••••••...••••••••••••••••••••••••m•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• EAGARALT INNSTEAR SCEAL fa na hEireannai roimh aimsir Naomh Padraig. Ni doiche gur sceal fior e ach ina dhiaidh sin ta baint idir e agus an crisis cultUrtba ata i n:Eirinn sa la inniu agus b'fheidir go mbeadh ceacht le fo~hlaim uaidh. Is cosUil gur chruinnigh slua m6r daoine ar bharr sleibhe la amhain chun s~gh leis an gbealach. Dar leo da scairteochadh achan duine acu sean ard a chinn, uilig as heal le cheile go racbadh an fuaim fhad leis an ghealach. Nuair a t ugadh an comhartha chun scairtigh bhi tost milltineach ann - ni raibh smid astu! se an fith a bhi leis sin na go raibh achan duine ag fanacbt ar an duine taobb lei~ agus nior scairt aonduine! Mas fior an sceal sin Dior athraigh na b:Eireannai monin 6 shin. Le caoga bliain ta na daoine ag fanacbt ar an rialtas an Ghaeilge a chur i reim aris ar fud na tire agus ta an rialtas ag fanacht ar na daoine, is cosUil! Ma creideann achan nduine go bhfuil ds na Gaeilge caillte (rud nach bhfuil fior ar chor ar bith) ni feidir dul chun cinn a dheanamh. Ach ma ta misneach ag– ainn aps 18' creidimid sa rud am muid a dheanamh nil mth ar b!th nach dtiocfadh bhith gan m'10ill ar na blianta fada de obair agus de iobairt a rinneadh go dti seo ar son na teangan. Ni raibh a leitheid de sheans ariamh ag an Gbaeilge agus ata aici anois, ach toil a bheith againn don obair ata le deanamh. Nach iontacb gur seo an tam atathar ag caint ra oideacbas Gaelach a chur ar ceal sa Ghalldacht. Nach trua gur seo an tam a bhfuil oiread daoine ag cailleadh misnigb taobh amu!gb den Ghaeltacht. Ach san Ghaeltacht ta abhar misnigh agus broid againn. Siad muintir na Gaeltachta a choinnigh an Ghaeilge beo on cb.:an– aimsir anall agm is iad a dheanfas eacht mhor ar a son sna blianta atj romhainn. Ma leantar den dul chun cinn agus mas feidir forbairt chwtUrtha, s6isialta agus eacnamaiocbta a dhean– amh in ACHAN CHEANTAR GAELTACHTA; is cinnte go bhf&sfaidh si ina pobal m6r Wd ir. Ma tharlaionn sin - agus caithfidh se tarlUint - is cinnte go ndeanfaidh ·&n chuid eile den tir athsmaointiu ar an Ghaeilge. Ni bheidh beaguchtacb ar na daoine nios m6. Deidh re an eadochais thart. Guimfs hi feile soma d&r leitheoiri uilig. Agus muid ag baint suit as fiile naisiunta s'againn, chuimh· nuimis ortbu siud nach mbeidh Ii chomh sona acu - ar lucbt imirce thar le4r agus go h&irithe ar muintir 6 Tbuaidh ata ag fuilstin go huathbhaisach faoi dhaorsmacbt na Sasana. Radharc na Mara AGUS Ostan Gaoicl6ir Oichc Cheoil i Radharc na Mara 'r:ith an tSamhraidh Ostan Gaoidoir fosca.ilte 6 Fhe:il Pidraig. Eigse Rann na Feirste BEIDH AN chead Eigse i Rann na Feirste da reachtail ar an llu, 12\i, agus 13\i la de mhi na Bealtaine. Se abhar na hEigse rui saol agus saothar Sheamais Ui Ghrianna, 'Marre' An tOllamh Proinsias Mac Cana, Colaiste Oliscoile, Bhaile Atha Cliath ata ina stiurth6ir ar an Eigse. Ni strainsear ar bith i Rann na Feirste e an tOllamh Mac Cana n6 is ann a chaith se tus a shaoil ag foghlaim a chu1d Gaeilge. Ta clar leathan suim– itiil leagtha amach aige agus leacht6iri oilte measula le cuntas a thabhairt ar shaothar leabhar Sbeamais. Le cois na leachtai ta imeachtai fior shuimitila beartaithe ag an Ch6iste 3.it– itil. Orthu seo ta turas go dt{ na scoileanna sa cheantar inar chaith Seamas seal ag teagasc. Chomb maith le sin ta buion aisteoiri as Rann na Feirste i mbun oibre, ag cur leagan dramatitiil ar chupla sceal de chuid an tidair. Beidh toradh a saothair le fdceail san oiche dramaiochta a bheas acu 1 gcaitheamh na hEigse. Ce go bhfuil dba mhf le dhul go dti'. an Eigse go · f6ill, ta iarrataisf ag teacht isteach go tiubh cheana fein. Ar an abhar go bhfuil idir 400 agus 500 leaba i Rann na Feirste tathar ag suil go bhfanaidh bunus na gcuairteoiri sa cheantar i rith an deireadh seacht– aine Ni bheidh deacaireacht ar bith ag na mna ti freastal ar scaifte mar seo no ta cleachtad.Q. maith acu ar a leithid le dha sc6r bliain anuas i gl'olaiste Bhride. D'reir duine de bhunadh na hiite nil ach rud amMin ar iarraidh i Rann na Feirste agus se'n rud e sin n6 teach leanna. Ta ceadtinas speisialta a lorg ag an cboiste leis an fhaidhb seo a fhuascailt. Mar sin de, ta an uile chosulacht ar an sceal go mbeidh Eigse shuailceach i Rann na Feirste. Beithear ag com- 6radh fear a rinne gaisce ar son na Gaeilge ina cheantar dhtichais fein agus i me::isc a mhuintire fhein. I\ l·I bhionn tu ansm i mi na Bealt– a!n~ tcigh sfos go dti na laftain bheaga os cionn na farraige, le lui na greine, agus nil amhras na go bhfeicfi tu mar a thainig Seimidh agus Babai, na Caisleain Oir ag bun na speire. Feile Scoldramaiochta Ghaoth Dobhair "BIODH NACH raibh lion na ndramai comh hard le blianta eile ag an fh~ile bhi gne amhain a bhi ana-shasual i mbl.tana thar bhi1anta etle, 'se sin an meid bun dramai aua-scriofa a bhi ar an chlar" a dtiirt Ame Nie Oioila ~nrlUI!, an rtinai ag crioch Feile Dram.!kx:hta Ghaoth Dot>hair oicne Dhomh– na1gn. ..Tuigeann mwd uilig" a dUirt i;f "go bhfuil ganntanas dramai Gaeil~ e agus go h3.irithe dramai scoile ann agus gurb e seo cws amnam nach mbionn m1llnte6iri abalta dramai oiriunacna a fh3.il le leiriu ach is m.iitn an comhartha e go bhfuil mUinte6iri sa deireadh thiar thall ag baint usaid as a samhlalocht fein agus ag scriobh dramai dona haoiseanna 3.irithe.' Thug an molt6ir Brian Mac Loch– lainn R.T.E. moladh do na hll,dair ach go hiirithe do fhear 6g Derek 6 ;Muiri as Coltiste Adhamhna.in, Litir Ceanainn a scriobh dha dhrama ceann acu a bhi mos oiriUnaf don Rach6 na do'n staitse. "Ta feith na scrfobhn6ireachta agus feith an ghrinn ins an udar 6g seo" a dUirt se agus molaim d6 lean· uint de'n oba.ir . Bhf bUQ. drama ana-shuimiUil ar an cblar 6 Cholaiste Na Croise Naofa, An Fhalcarrach. "Cianiwn" a scriobh inion Ui Bhaoill Trag6id ag baint leis na triobl6idf san Tuaisceart. "Ma ta laghdu ar lion na ndramaf" a dtiirt an molt6ir "nil laghdu ar chaigh– dean na dnimaiochta fein." Seo an triti huair an tlJasal Mac Lochlainn ag molt6rreac.ht ag feili i nGaoth Dobhair. Bhi lion na ndramai mos isle i mbliana · ag feili ar fud na tire. Olis amhain leis, is d6iche a: dUirt se go bhfuil sl6gadh agus na feilte ag teacht salach ar a ch~e. agus cws eile a nochtadh d6 rui an tam ata le caith– eam.h ag na bun-mhilinte6irf leis an cblar nua scoilc. "Ach" a dUirt se "ta se ion-tuigtJJ.c againn 6'n Roinn Oideachais gur mian lco ~im fe leith a chuir ar Usaid mean na dramaf– ochta le pcarsanachi an phtiste a chothu agus fein mhuinin a thabhairt do. "CC'n fath nach gcuireann an Roinn timiri dnimafochta ar f3.il le comhairle agus cabhair a thabhairt do na mUinteoirf nach bhfuil taithf acu ar an obair sco.'' "Ma ta suim ag an Roinn ins an 8hne seo de'n chultU.r ba choir do na leiritheoiri gach cuidiu £hail" a dllirt an molt6ir. Maidir le caighdean na dnimafochta ansco i nGacltacht Thfr Cbonaill ba m.haith leis caigbdean na haisteoracbta a fheiceail ar aon cb~im leis an obair l~hain. "Ta an obair Iearachain fem ar feabbas ina Ian do na dramai, ach 6 thus an drama is leis na haiste6iri 6ga an staicse agus mhollamn nios m6 ooime a cauir ar an w.ste6ireacht fein." Bhi tinnreamh maith ag na tri seisiwn de'n theile · agus ar an oiche dheireannach bhi an Amharclann lan 6 bheal go doras. "Seo an trili uair domh i nGaoth Dobhair" a dUirt se "agus deirim. aris e go bhfuil se ar an fheile is fearr ata ee.grw.the ar fud na tire." Thug se ard mholadh do'n fnoireann staitse agus daofa sin a bhi i mbun na soilse. Foireann 6g d'aisteoiri Ghaoth Dobhair a rinne an obair seo uilig fe stiUir cuid dena sean aisteoiri. TORTHAi Ainmiucha.in do'n Fbeile CUige a bheas san Amharclann ar an deir· eadh seachtaine 24u agus 25u Marta. Com. 2 S.N. Chill Mhic Neanain (Dia Luain, D6 Mairt) Com. 3. Scoil Chonaill, Bunbeag (Aille agus an bhnlid) Com. S S.N. Srathm6r, Gleann Domhain (Nf mar a shfltear a bithear) Com. 6 Clochar Loreto, Leitir Ceanainn. (An Udhacht) Com. 7 Clochar Loreto, Leitir Ceanainn. (Creach Chloinn Uf Dhomhnaill) AN LEIR1N A B'FHEARR "An Udhacht" ag Clochar Loreto, Leitir Ceanaian. Na hAiste6irl a fuair duaiseanna. CaiUnf:- Neans Nf R6again i bpairt Choin Uf Dhomhnaill. Buachaillf :- Brian 0 Gallch6ir i bpairt an Chleasaf in "Nf mar a shfltear a bithear" DARA HAIT Caillnf:- Linda Nf Loingsigh i bpllirt Bhean·a-tf ins "An Udhacht" BuachailU: - Gt.lllmhfn o Dunsleibhe in "Bonzo agus an tasal" Colaiste Adhamhnain Leitir Ceanainn. An bund:nima nua bunscoile a b'fbearr "N( mar a shfltear a bithear" Odar Maire Nie Ananaigh.