Ag tógáil tithe: ba tithe beaga Comhairle Contae a thosaigh siad ag tógáil ar chostas £1,100 ar dtús agus £3,000 - £4,000 sna seachtóidí.

Fad: 00:03:08 Éist

---

Caitheamh Aimsire – mar a chaitheann sé a chuid ama, buaileann sé lena chairde san Ionad Acmhainne ar na Dúnaibh.

Fad: 00:00:49 Éist

---

A chuimhne ar scoil Ghort na Bráid. Bhí an máistir cineál garbh leis na scoláirí. Ní raibh dúil ag Denis sa scoil. Chuaigh cuid acu ar aghaidh na coláiste.

Fad: 00:03:46 Éist

---

Thosaigh sé ag obair le conraitheoir, Johnny Mc Cready, ag cóiriú tithe. D’oibir Denis ar thógáil agus ar dheisiú tithe pobail. Thosaigh tógáil na dtithe go mór sna seachtóidí agus na hochtóidí. Cur síos ar an obair a rinne sé.

Fad: 00:07:10 Éist

---

Tá beirt deartháir ag Denis, d’imigh siadsan na coláiste. D’fhreastal Denis é féin ar an cheardscoil in Leitir Ceanainn tamall ó 1947 – 48, an áit ar fhoghlaim sé faoin tionscal tógála.

Fad: 00:01:42 Éist

---

An Tiarna Liatroma – An Tríú Iarla. Tháinig sé in arm Chromwell as Sasana thart ar 1640. Ba ag “Bingley” a bhí an talamh agus cheannaigh “Vaughan” uaidh é. Cheannaigh “Clements” an talamh in 1743 agus insíonn Denis faoin fhoroinnt (subdivision) ná an “Rundale System” a thosaigh an Tiarna Liatroma. Níor shásaigh seo tionóntaí Fhánaide agus rinne triúr acu plean luíochán a dhéanamh ar an Tiarna i gCoilligh Chratlaigh agus mharaigh siad é. Ba “Shields”, “Herrity” agus “McElwee” na Gaeil cuid de na fir a bhí páirteach. Cuireadh “Herrity” faoi ghlas; cé nár é a mharaigh an Tiarna agus fuair sé bás sa phríosún in Leifear. D’éalaigh an bheirt eile agus chuaigh siad trasna go Fánaid arís i gcurach.

Fad: 00:11:56 Éist

---

Tháinig an ceathrú Iarla i ndiaidh sin agus thosaigh seisean ag tógáil Ostán Rós na Binne, thart ar 1890 ach fuair sé bás sula raibh an obair críochnaithe. Chríochnaigh a mháthair an ostán. Tháinig a lán bodaí mhóra ag imirt ghailf.

Fad: 00:01:39 Éist

---

An teaghlach, bhí a athair ag obair ar an Chomhairle Contae agus d’fhág sin saothrú beag acu. Ba feirmeoireacht is mó a bhí a dhéanadh ag daoine na háite.

Fad: 00:02:13 Éist

---

Bunadh an teaghlaigh: De bhunadh Chlann tSuibhne na dTuath (a tháinig as Albain) a mhuintir – seanchas an chlainne agus mar a tháinig siad go hÉirinn. Dhíbir Clann tSuibhne Clann Uí Bhaoighill agus ghlac siad seilbh ar an chaisleán. Seanchas beag faoi Tharlach Óg Ó Baoighill a bhí ag iarraidh iníon Mhaolmuire an Bhata Buí, Eibhlín, a phósadh. Cuireadh Eibhlín faoi ghlas sa dún i gCaisleán na dTuath agus chaith sí í féin anuas ó bharr an dúin agus maraíodh í.

Fad: 00:06:22 Éist

---