Teach Beag Mháire John Bhiddy ar an Choitín. Thagadh an lán mhara isteach an tí agus théadh Máire isteach na leapa go n-imíodh an t-uisce amach arís nuair a bhíodh tráigh ann.

Fad: 00:02:53 Éist

---

Scéal greannmhar faoi chúpla gamhain a bhí ag an bhó a cheannaigh a hathair.

Fad: 00:02:48 Éist

---

Ba ghnách le dream an tSeascainn Bhig an t-eallach agus an stoc a thabhairt síos go Machaire Gathlán sa tSamhradh. Bhí tithe beaga thíos acu agus chónaíodh siad thíos ansin ar feadh cúpla mí don bhliain. Bhí an t-athrach seo maith ag an eallach agus ba sin an chúis a ndéantaí seo. Buailteachas a thugtaí ar seo – ‘pastoral nomads.’

Fad: 00:05:12 Éist

---

Bhíodh Nellie ag cniotáil nuair a bhíodh sí ag buachailleacht an eallaigh.

Fad: 00:02:03 Éist

---

D’imeodh a hathair go hAlbain ag obair agus ba Nellie a fágadh le hamharc i ndiaidh an chapaill. “Here comes Miss Johnston” a deireadh Máiread Frank nuair a chífeadh sí Nellie ag teacht ag marcaíocht ar an chapall. Chaith stócaigh Inis Meáin clocha leis an chapall agus d’imigh an capall ag sodar agus bhí eagla ar Nellie go gcaitheadh sé anuas go talamh í.

Fad: 00:10:08 Éist

---

A cuimhní ar bhuachailleacht agus ag tarraingt srócáin agus á mbruith i gcannaí stáin. Bhíodh siad thíos fríd an ghaineamh. Bhí préataí curtha ag a hathair fosta agus bhíodh an t-eallach istigh fríd na bpréataí agus iad na suí ag amharc ar na heasóga.

Fad: 00:02:35 Éist

---

Thagadh deireadh gasta leis an bhuachailleacht i Machaire Gathlán nuair a bhíodh an lán mhara ag líonadh. Ta athrach mhór tagtha ar rudaí anois.

Fad: 00:04:32 Éist

---

Bhí scair ag a hathair i gcuideachta fear eile i mbád agus théadh siad ag iascaireacht san oíche. Bhíodh tréan éisc i gcónaí acu. Bairillí scadáin thuas ar an lochta. Scadáin, preátaí agus bláthach a bhíodh acu ina suí thart ar an teach.

Fad: 00:03:46 Éist

---

Ganntanas mór i rith am an chogaidh, bhí an tae gann agus bhí tréan caife le fáil ach ní raibh aird ar bith acu ar sin.

Fad: 00:03:43 Éist

---

In 1978 phill siad go h-Éirinn, go dtí an tSeascann Beag ar dtús agus ansin cheannaigh siad an áit ina bhfuil cónaí orthu anois ar an Dún Mór. ‘Fuair sí coirnéal a bhí ag an leipreachán’.

Fad: 00:07:48 Éist

---

Chónaí an teaghlach i dteach a máthar móir ar an tSeascann Bheag. Chuaigh sí go scoil Dhoire Beaga. Bhíodh an t-eallach le buachailleacht ar maidin sular dtéití na scoile. Dhéanadh sí pancóga, éadach do na páistí eile, dhá thoirtín achan lá agus timireacht go leor eile. Cur síos ar an obair a bhíodh le déanamh aici, an níochán agus araile.

Fad: 00:06:13 Éist

---

Thagadh sí na bhaile go minic le cuidiú lena máthair. Bhí aon cloigeann déag de theaghlach ann. Chaitheadh sí an post a bhí aici a fhágáil agus a dhul na bhaile. Chuaigh sí fríd léir poist mar sin. Bhí uirthi amharc i ndiaidh na bpáistí sa bhaile, thagadh an bhanaltra thart ag a máthair agus bhí mála ar a rothar, shíl Nellie gur sin an áit ina mbíodh an leanbh léi.

Fad: 00:05:57 Éist

---

Chaith sí tamall ag obair in monarcha cniotála ar an Bhunbheag. Ba Miss Logue a bhí i gceannas ar an mhonarcha sin. Ba inneall cniotála a bhí sa mhonarcha sin.

Fad: 00:04:50 Éist

---

Teach Mhaighreaid, sin an áit a bhí seomra ag an bhean ar thug siad an chniotáil chuici. D’fhoghlaim Nellie na patrúin uilig a bhí ag a máthair.

Fad: 00:01:55 Éist

---

An obair a bhíodh le déanamh sula dtéadh siad na scoile, buachailleacht agus eadradh, móin agus uisce le fágáil istigh. Tá an aos óg millte anois. Bhíodh an mhóin le cróigiú aici nuair a bhí sí óg.

Fad: 00:01:27 Éist

---

Insíonn sí cúpla scéal faoina máthair mór nuair a bhí sí ar an Lagán.

Fad: 00:01:31 Éist

---

Phill siad ansin sular bhris an dara cogadh mór amach ar ais agus chónaí siad ar an Luinnigh. A cuimhne ar sin nuair a bhí sí óg agus ag éisteacht leis an chogadh amuigh ar an fharraige.

Fad: 00:02:03 Éist

---

An t-athrach a chonaic sí ar Ghaoth Dobhair, bhí na daoine iontach soineanta agus maith dona chéile san am.

Fad: 00:02:34 Éist

---

Scéal beag faoin lá a shiúl Nellie i gcuideachta a cara Nóra suas go stáisiún Ghaoth Dobhair agus í ag imeacht ar an sé a chlog ar maidin. Bhuail ocras iad agus chuir Nóra seanbhean ina suí amach as a leaba go ndearna sí braon tae daofa.

Fad: 00:01:28 Éist

---

Bhí sí rud beag síceach nuair a bhí sí óg: bhíodh brionglóidí aici a thagadh fíor.

Fad: 00:02:16 Éist

---

Na sióga: chuala Nellie ceol draíochta na sióg nuair a bhí sí óg.

Fad: 00:00:47 Éist

---

Na sióga, scéalta óna máthair agus creideamh san osnádúr.

Fad: 00:01:57 Éist

---

Chum Nellie dán galánta nuair a bhí sí óg faoin am a chaith sí ag buachailleacht i Machaire Gathlán.

Fad: 00:03:49 Éist

---

Dán eile a chum sí i mBéarla faoin trioblóid in Éirinn.

Fad: 00:01:59 Éist

---

Dán beag béarla a chum Nellie “Peace of Mind”. Dán eile “The Old House”.

Fad: 00:05:14 Éist

---

D’imigh sí go hAlbain ag obair nuair a bhí sí ocht mbliana déag d’aois. Ba obair tí is mó a rinne sí i dtithe na mbodach agus fuair sí ar aghaidh go maith. Casadh a fear céile uirthi agus cheannaigh siad teach mór ann agus thosaigh sí ag déanamh bia agus leaba. Rinne sí go maith as.

Fad: 00:08:30 Éist

---

Nuair a théití anonn go hAlbain san am sin, chaithfeá post a bheith agat. Bhí post ag Nellie nuair a chuaigh sí anonn, in áit bean eile a chuaigh sí. Ní raibh dúil ar bith aici sa phost sin, bhí dhá pháiste ann agus bhí siad iontach crosta. Ní raibh mórán béarla aici, d’fhoghlaim sí í féin tríd léamh.

Fad: 00:03:12 Éist

---

An Luinnigh: rugadh Nellie i nGlaschú ach tógadh ar an Luinnigh i agus tugann sí seanchas a muintearais ar an dá thaobh agus an chúis gur ainmníodh na faoileoga bána orthu.

Fad: 00:04:53 Éist

---

D’imigh an teaghlach ar ais go hAlbain nuair a bhí sí ina cailín beag – ag ceithre bliana d’aois. Is cuimhne léi ag gabháil na scoile in Albain.

Fad: 00:04:18 Éist

---

Focail Gaeilge a bhíodh in úsáid sa tsean am agus a bhfuil dearmad déanta daofa anois.

Fad: 00:00:55 Éist

---