| Ainm: | Hughie Mhoody Ó Gallchóir |  | |
Áit Chónaithe: | An Cheathrúin, Gort an Choirce | ||
Áit Dúchais: | An Cheathrúin, Gort an Choirce | ||
| Sonraí an agallaimh/na n-agallamh: | |||
| Dáta | Bailitheoir | Fad | Éist |
| 25/09/2006 | Dónall Dinny Ó Gallachóir | 01:29:08 | t1 Éist |
Lonnú agus Cónaí
| Bunadh na hÁite | [-] |
Sean tithe atá ag a thaobh agus na daoine a bhíodh iontu. An cineál saoil a bhí acu.
Fad: 00:03:09 Éist
| Tithe Cráifeacha | [-] |
An lá a d'oscail Teach Pobail Ghort an Choirce, bhí lá mór ann an lá a leagadh cloch choirneáil an tí phobail ar dtús. Bhí moll daoine ann agus bhí troid ar siúl fosta. Osclaíodh í ar an 25 Deireadh Fómhair, 1953, Lá Corpus Christi. Bhí sé féin, Billy, Dinny Carr agus Manús Whoriskey ag obair an lá sin. Clocha anuas an Cheathrún Íochtarach a úsáideadh. An tAthair Ó Gallchóir a bhí ina shagart cúnta san am sin.
Fad: 00:09:14 Éist
Ceirdeanna agus Cothú an Tí
| Adhmadóireacht | [-] |
Bíonn sé féin ag adhmadóireacht, ag déanamh barraí don phortach. An dóigh a thosaigh sé ar an cheird.
Fad: 00:01:53 Éist
Taisteal agus Gnó
| Aontaí | [-] |
Thosaigh sé ag obair sa bhearr ansin, Niall Mac Fhionnghaile a bhí ina bhainisteoir. Bhíodh siad iontach gnóthach, go háirithe lá aonaigh. Bhíodh aige le glanadh suas i ndiaidh na n-ainmhithe a bhíodh ar an taobh amuigh den ostán, súan glacach. Bhíodh cuid mhór troda lá aonaigh, daoine ann as an Tearmann, an Chlochan Liath agus an Chraoslach. D'oibir sé tamall ag Barney Mór agus ansin ag Billy ó 1952 go 1975.
Fad: 00:06:46 Éist
Aonach Robertson ar an Fhál Carrach an Déardaoin deireanach den mhí. Tiarna a bhí ann. Míniú ar an ainm Na Croisbhealaigh agus An Fál Carrach. Aonach i nGort an Choirce, lá gnóthach agus babhtaí troda i gcónaí. Cur síos ar na laetha sin, an jab agus an deoch.
Fad: 00:08:08 Éist
An Pobal
| Obair | [-] |
Ag obair ar an talamh, ag treabhadh, ag rómhair bun agus barr, ní chuirtí rud ar bith amú. Tosaíodh ar an obair seo roimh Lá 'le Pádraig i mí na bhfuílloch (Feabhra) nuair a bhíodh an aimsir maith. Bhí se ag obair sa chládach, obair mhaslach. Ag obair le lea agus beithigh, dhéanadh siad cócaí do ar dtús agus nuair a bhíodh se tirim chuirtí ar an talamh é, bhí sé maith don fhéar.
Fad: 00:03:28 Éist
D'fhág se an scoil ag 14. Bhí sé coisís fágtha nuair a fuair sé jab le Charlie Eoghain (Greene) ag obair mar sheirbhíseach tabhairne san ostán. Cur síos ar an obair a bhíodh sé ag déanamh.
Fad: 00:05:01 Éist
Nuair a thosaigh na mná ag gabháil isteach sna tithe leanna i lár na 60aí. Ag obair san earrach i ndiaidh críochnadh sa bhearr. Cur síos ar an obair a rinne siad ar an phortach. Athrach mór ar mheoin na ndaoine ó shin.
Fad: 00:04:10 Éist
Bhí saol sona suailceach aige agus bhain se sult as a chuid oibre. Cur síos ar an obair a rinne siad sna cuibhrinn, coirce, talamh, téarmaí. Toradh na hoibre agus an cuidiú óna comharsan. Ag obair leis an olainn, sníodh, cardáil a bhíodh na mná ag déanamh. Ní raibh an obair furasta ach bhí am ag achan duine dona chéile, tá athrach mór ar rudaí ó shin.
Fad: 00:07:36 Éist
Bhain sé sult breá as a shaol agus níl sé buartha nach ndeachaigh sé ar aghaidh ar scoil. Bhain sé sult as tógáil ballaí cloiche.
Fad: 00:02:46 Éist
| Sráidbhailte, Bailte agus Cathracha | [-] |
Bedlam i nGort an Choirce. Bhí cearta agus siopa ann am amháin agus teach an táilliúra, Micí Bhiddy Ó Gallchóir. A chuimhní ar an chearta. Bhí garáiste ag Micí Phaidí Bháin (Micí Beag) ann fosta. Teach Mhic Donnell, an teach ina raibh Pádraig Mac Piarais ann, tá sé leagtha anois.
Fad: 00:03:02 Éist
| Tithe Leanna | [-] |
Nuair a thosaigh sé sa bhearr ar dtús, an luach a bhí an deoch - lionn dubh, uisce beatha, bhí siad réasúnta ach bhí an t-airgead gann. Bhog Billy an teach tabhairne go Gort an Choirce ansin, tí Bhilly, agus bhog hughie leis. Ní bhíodh mná an cheantair sna tithe tabhairne san am sin.
Fad: 00:03:53 Éist
Tháinig feabhas ar rudaí tríd am, pá mar shampla. Bhíodh cuairteoirí as sna sé contaetha at teacht isteach sa cheantar agus ag fanacht in Ostán Mhic Phaidín agus ag ól i dtí Bhilly ach chuir na trioblóidí sna sé contaetha isteach go mór ar an bhearr.
Fad: 00:03:00 Éist
An Duine
| An Óige agus Aois | [-] |
A shaol ina óige. Scoil, an obair a bhíodh le déanamh acu. An bia a bhí acu, biabhóg, im tíre, toirtín déanta sa bhaile. Ní raibh móran le ceannach sa siopa.
Fad: 00:04:31 Éist
Bhí sé féin ina fhear curamaí ag Coláiste Uladh sna 90aí. Píosaí grinn faoi aistriúcháin ó bhéarla go Gaeilge a hiarradh air a dhéanamh.
Fad: 00:03:38 Éist
An Nádúr
Stairsheanchas
| Daoine Aitheanta go hÁitiúil | [-] |
Daoine fan cheantar a bhí ina gcarachtair (Micí Ó Domhnaill as an Chaiseal) agus an aithne a bhí aige ar muintir na háite uilig. Iad ag cruinniú ag Halla Phaidí an Tae, an caitheamh aimsire agus an chraic a bhíodh acu.
Fad: 00:07:10 Éist
| Stair an Teaghlaigh | [-] |
An míniú atá leis an leasainm Mhoody. Bhí a athair mór, Dónall Óg ag obair do John Olphert ina bháille, ag tabhairt amach próistí.
Fad: 00:03:07 Éist
| Teangacha á labhairt in Éirinn | [-] |
Téarmaí do uirlisí a d'úsáid siad ina gcuid oibre ar an talamh; súiste, croithiarann (gró nó crowbar), greafóg (hoe), grafán (grubber), geamhlán (grape). An mheath atá tagtha ar an Ghaeilge.
Fad: 00:02:55 Éist
An Ealaín Bhéil
Téarmaí & Coinníollacha | © Ollscoil na hÉireann, Gaillimh 2011