| Ainm: | John Pheadair Sheáin Mac an Bhaird |  | |
Áit Chónaithe: | Loch Fhia, Taobh an Locha | ||
Áit Dúchais: | Loch Fhia, Taobh an Locha | ||
| Sonraí an agallaimh/na n-agallamh: | |||
| Dáta | Bailitheoir | Fad | Éist |
| 21/08/2008 | Dónall Dinny Ó Gallachóir | 00:56:40 | Éist |
Lonnú agus Cónaí
| An Teach Cónaithe | [-] |
An Teach Cónaithe: Ba tithe ceann tuí a bhí ag na daoine uilig san am sin. Bhí cuid acu seascair go leor, cistin agus 2 sheomra a bhí i dteach John.
Fad: 00:00:58 Éist
An teach cónaithe: Leaba agus tábla chrochta sna tithe, bhíodh leath dhoras orthu fosta leis na cearca a choinneáil amuigh. Urláir creáfóige agus leacacha a bhíodh iontu agus tine fhoscailte, dhéantaí an chócaireacht uilig ar an tine. Bhí na daoine ina gcónaí simplí go leor ach bhí siad níos sláintiúla ná mar ata anois.
Fad: 00:05:16 Éist
| Bunadh na hÁite | [-] |
Tréigeadh léir de na bailte beaga sa cheantar. Níl duine ar bith iontu anois.
Fad: 00:01:53 Éist
| Iarsmaí ón Seansaol | [-] |
Carraig Aifrinn i Mín na mBroc agus ceann eile in Mín na Sróna agus Scrath na gCopóg.
Fad: 00:01:31 Éist
Ceirdeanna agus Cothú an Tí
| Ainmhithe, Beithígh agus Eallach | [-] |
Tá céad ceann caorach ag John go fóill. Níl mórán saothrú iontu anois ach tá suim aige ansin. Tá madadh caorach aige.
Fad: 00:05:02 Éist
| Eacnamaíocht an Teaghlaigh | [-] |
Eacnamaíocht an teaghlaigh: Cheannaigh athair John cúpla céad acra de thalamh agus bhí siad ábalta cuid mhaith caorach a thógáil. Bhíodh a mháthair ag déanamh obair tí, ag cniotáil agus ag sníomh. Bhíodh sí ag déanamh stocaí margaí fosta. Bhí beagán airgid le déanamh ach ní raibh léir le ceannach san am sin, bhí léir den bhia acu sa bhaile. Tá athrach mór ar rudaí anois. Ní raibh leictreachas ná uisce reatha sna tithe san am sin. Bhí lampa ar an bhalla agus uisce tobair le hiompar isteach achan lá.
Fad: 00:03:09 Éist
Taisteal agus Gnó
| Iompar Nua-Aimseartha | [-] |
In 1947, chonaic John an chéad charr sa cheantar ag Charlie Mac A’ Bháird.
Fad: 00:00:54 Éist
| Scaipeadh Nuachta agus Eolais | [-] |
San am, ní raibh leictreachais sna tithe. Bhí teach amháin ar an bhaile ina raibh raidió, thart ar 1950. Bhí fear an tí sin ag obair leis an chomhairle contae mar oifigeach chléireachais. Chruinníodh na daoine isteach sa teach sin le héisteacht leis na cláir.
Fad: 00:01:14 Éist
An Pobal
| An Lucht Siúil | [-] |
Oícheanta airneáin agus imirt chártaí sna tithe an caitheamh aimsire acu. Bhí beirt fhear siúil Mickey agus Johnny Ó Dochartaigh a chaitheadh go leor ama sa cheantar, go minic i dteach John, bhíodh siad ag seinm ceoil agus ag déanamh cannaí stáin.
Fad: 00:03:00 Éist
| Na Scoltacha Náisiúnta | [-] |
Ag gabháil na scoile costarnocht agus trí fóide le hiompar acu. Bonnbhualadh ná brú cloiche a thagadh ar na cosa nuair a bhítí costarnocht..
Fad: 00:02:40 Éist
| Obair | [-] |
Talmhaíocht: Bhí an talamh bocht agus ba deacair do chuid a bhaint a bhaint as an talamh. Ní raibh go leor talaimh ag léir de na teaghlaigh le caoirigh a choinneáil, curraíocht is mó a bhíodh a dhéanamh acu.
Fad: 00:01:04 Éist
An Duine
| An Óige agus Aois | [-] |
Nuair a bhíodh John ag fás aníos, bhí cloig sna tithe uilig. Bhí uaireadóir ag cuid de na fir fosta. Bhí léir acu in Albain agus bhí níos mó airgid ar fáil, bhíodh a lán acu thall ag baint phréataí fosta.
Fad: 00:01:04 Éist
Cúrsaí Easláinte agus Leighis
| Easláinte agus Aicídí | [-] |
Luibheanna agus leigheasanna: Bhí leigheas acu don bonnbhualadh ná an brú cloiche le plástar bracháin mhinchoirce. Bhí leigheas in cúl faiche, bhruití é agus chuirtí fríd bhainne é don bhruitíneach.
Fad: 00:02:58 Éist
An tOsnádúr
| Sióga | [-] |
Deirtí go raibh an bhean síodh ann cé nár chuala John é féin í. Chuala sé gur tháinig sióg isteach i dteach am amháin ag cuartú imine. Tá áit uasal sa cheantar ag a thaobh féin.
Fad: 00:02:08 Éist
Stairsheanchas
| Filí | [-] |
| Imirce | [-] |
Imirce: Bhí 4 ina theaghlach, fuair deartháir leis bás óg, nuair a bhí sé 6 mhí d’aois. Ba John a ba shine den teaghlach. D’imigh beirt acu ar imirce go Sasana, tá a dheirfiúr thall in Albain go fóill. Bhí an mhórchuid ag imeacht san am sin ar imirce. De réir a chéile tréigeadh an baile (Mín an Líonachán) go dtí nach raibh fágtha ach fear amháin. Cheannaigh John teach beag ag Taobh a’ Locha, an áit a bhfuil cónaí air anois suas le 15 bliana.
Fad: 00:03:03 Éist
| Stair an Teaghlaigh | [-] |
Stair an Teaghlaigh: Téann John chun gcúil sé ghlúin daoine ar chlann Mhic A’Bháird. Bhí cónaí orthu i gceantar iargúlta ar a dtugtar Mín na mBroc. Ní raibh ann ach cosán coise isteach a fhad leis na tithe. Scaip siad thart agus thóg a athair mór teach in Mín na Líonachan cúpla míle ó Mhín na mBroc. Ceantar garbh cnoc eile é agus ba ansin a tógadh John. Bhí 15 teach ann ar dtús agus fuair an fear deireanach bás in 2003. Bhí 9 dteaghlach ann ag éirí aníos do John.
Fad: 00:06:29 Éist
An Ealaín Bhéil
Téarmaí & Coinníollacha | © Ollscoil na hÉireann, Gaillimh 2011