Cniotáil – bhíodh na mná i gceantar na nGleannta ag cniotáil agus ag déanamh miotóg san am, dhíoladh siad an t-iomlán ansin uair sa mhí le monarcha Mc Devitts ar bhaile na nGleannta. Sin an saothrú a bhí ag léir de na mná san am. Bhí fiacha ar dhaoine nár díoladh ariamh agus chaith Séamus é féin seal ag obair i gComharchumann Inis Chaoil, chonaic sé fiacha mór a bhí le díol.

Fad: 00:02:21 Éist

---

An saothrú a bhí ag na daoine san am, ag coinneáil ainmhithe, corr scéim ón Chomhairle Contae. Dá mbíodh talamh ag na daoine, ní thugtaí dole daofa sa tsamhradh, sé mhí sa gheimhreadh amháin a thugtaí daofa é. Bhí am crua go leor ag a mhuintir, bhí bochtaineacht ann ach bhí siad ádhúil go raibh léir dena gcuid féin acu, préataí, bainne, móin. Bhí beagán le ceannach acu.

Fad: 00:02:07 Éist

---

Aonach na nGleanntach agus Aonach an Bhrocaigh. Shiúladh siad an aonaigh le caoirigh agus cheannaíodh siad uain le coinneáil le linn an gheimhridh. Ní raibh trácht ar bith ar na bealaí san am.

Fad: 00:01:05 Éist

---

Seanchais na traenach: a chuimhne agus a chuid eolais ar an traein a bhí ina rith i mBaile na Finne. Chuaigh sé go Teach an Phobail ar an traein an lá a rinne sé a Chéad Chomaoineach. Dhíol a athair píosa talaimh ar chúig phunt agus fiche le lucht na traenach. Is cuimhin leis an traein ag iompar na n-eallaí aguis ba ghalánta an radharc é.

Fad: 00:05:46 Éist

---

Thiomáin sé leoraí do Johnny Boyle, Highlands Hotel ar feadh cúpla bliain fosta. Bhí an chontae uilig siúlta aige ag an jab sin. Thiomáin sé siopa fosta, a chuimhne ar an am sin agus na siopaí a thug sé cuairt orthu.

Fad: 00:01:53 Éist

---

Ba ar an Chaorán Mór, trasna ó Bhéal an Átha Mhóir, a shaothraigh Séamus a chéád phá ag obair do dhream as Bealach Féich a thosaigh ag baint mhóna in 1958. Ansin chuaigh sé ag obair don Bhord Sholáthair Leictreachais.

Fad: 00:01:00 Éist

---

Phill Séamus na bhaile as Sasana agus thosaigh sé ag obair do shiopa i mBaile na Finne ag tiomáint veain fríd an bhaile. Bhí lúchair air a bheith ar ais sa bhaile arís agus bhí saol maith aige. Thosaigh sé ag leanstan an pheil gaelach agus lean sé leis an club áitiúil, Naomh Conaill ó shin. Thosaigh sé ag tiomáint leoraí i mBaile Átha Cliath ó 1962-64 agus ba ghnách leis carr a thabhairt amach ar iasacht agus cúpla imreoir as Naomh Conaill a thiomáint anuas na bhaile gach deireadh seachtaine. Bhain siad Craobh Sóisearach an Chontae in 1963 agus an Sraith fosta. Bhain siad Craobh Sinsearach an Chontae sa bhliain 2005 agus bhí Séamus ina uachtarán orthu.

Fad: 00:10:23 Éist

---

Thart ar 1950 – 1952 thosaigh Séamus agus a dheartháireacha ag díol ghairbhéil agus ag déanamh bloc nuair a d’oscail siad cairéal ar a gcuid talaimh féin. In 1956 thosaigh Comhairle Contae ag ceannach gairbhéil uafa agus shaothraigh teaghlach Shéamuis airgead mór as. Cur síos ar dhéanamh na mbloc. Deireadh na seandaoine go raibh croca óir ina luí ag ceann Loch Finne agus tháinig an scéal fíor.

Fad: 00:04:32 Éist

---

In 1971 thosaigh Séamus ag tiomáint leoraí don Chomhairle Contae, d’oibrigh sé ansin ar feadh cúig bliana déag is fiche. Thiomáin sé thart ar an chontae uilig.

Fad: 00:04:15 Éist

---

Chuaigh sé ar scoil an tSealgáin (an tSealgán) ar an Churraoin. D’fhágadh siad an scoil ag 14 bliana d’aois. Bhíodh siad ag coinneáil caorach. Bhí a athair ag tógáil céad ceann caorach agus bhí cuid mhaith de thaobh cnoic ina seilbh.

Fad: 00:01:20 Éist

---

D’imigh sé go Bristol in Sasana in 1959 ar feadh sé mhí. Bhí fear ansin ar a raibh aithne aige. Fuair sé obair mhaith ansin ar 40 punt sa tseachtain ag leagan príomhlíonraí gás, ag tochailt amach díogacha 6 troighe ar dhoimhne. Bhí obair chrua ann. Théadh sé ar an bhus ar maidin, ag fanacht in lóistín a bhí sé. Cur síos ar a am sa lóistín agus cuid de na fir a bhí ann. Chaith na hÉireannaigh léir dena gcuid airgid ar ólachán. Is iomaí fear a d’imigh ar an drabhlás, bhíodh uaigneas ar na daoine a d’imigh ar imirce go minic agus bhíodh cumha orthu i ndiaidh an bhaile. Measann Séamus gur sin an chúis ar ól siad an oiread, bhuail siad le chéile sa teach leanna.

Fad: 00:07:30 Éist

---

Tógadh Jimmy i gclann de 11 de theaghlach ag Ceann Loch Finne. Bhí saol crua acu nó bhí siad lag go leor agus gan mórán de mhaoin an tsaoil an tsaoil acu. Tá a dheirfiúir uilig ina gcónaí sa cheantar, d’oibrigh siad uilig sna Gleannta.

Fad: 00:02:08 Éist

---

Clann Mhic Ceallabhuí – deir Séamus gur Albanaigh a bhí iontu.

Fad: 00:00:59 Éist

---

In 1947 bhí sneachta mór agus siocán a mhair cúpla mí. Is cuimhin leis fir ag siúl trasna an locha (Loch Finne), bhí an oiread sin siocáin ann. Is cuimhin leis an traein ag stopadh ar an ráillí de bharr an aimsire.

Fad: 00:02:18 Éist

---

Ceolann Séamus amhrán – Lovely Old Fintown.

Fad: 00:03:27 Éist

---

Logainmneacha Bhaile na Finne: Binn Tharlaigh, Binn Mhór, Binn an Iolair, An Scollóg, Carraig Scoilte, Cnoc Ramhar,

Fad: 00:03:05 Éist

---

Ag úsáid an aicearra, An Cosán Caol le dhul ag an damhsa i mBaile na Finne agus ar an Éadan. Na bannaí ceoil a bhíodh ag na damhsaí; “La Scala”, “Na Keynotes”, “Slievefoy”.

Fad: 00:06:10 Éist

---

Dhíol Séamus cúig acra talaimh le club lúthchleas Gael na háite ar £3,000 punt le páirc úr a thógáil. Níor imir siad mórán air mar gur thit an club as a chéile. Tá club sacair ag imirt ann anois. Síleann sé gur mór an náire seo, cuireann sé imní air gur tharla sin i lár na Gaeltachta.

Fad: 00:03:07 Éist

---