Míniú ar an ainm Scrath Buí agus iarrsmuigh atá le feiceáil sa cheantar go fóill.

Fad: 00:02:02 Éist

---

Na iarrsmuigh ata fágtha i nGleann Cholm Cille, Martella Tower. Sean tombaí (meigiliotach), carnán clocha ina raibh tombaí ann.

Fad: 00:05:34 Éist

---

Bíonn sé ag baint fómhair, coirce go fóill le corrán. Níl coirce na speala chomh deas.

Fad: 00:00:58 Éist

---

An caitheamh aimsire atá aige anois, ag cur leabhar i gcló. Tá píosa di déanta ach is sa gheimhreadh is mó a bhíonn sé ag obair uirthi. Tá píosa mór sa leabhair faoi Cholm Cille.

Fad: 00:01:02 Éist

---

Tugann sé daoine anois ar thurais bus thart fríd an Ghleanna. Measann sé nach bhfuil an oiread sin turasóirí ag teacht anois.

Fad: 00:01:05 Éist

---

É féin ag imeacht ar imirce go hAlbain agus an taobh thuaidh de Shasain. Ag obair ar an ola i 1951 agus sna tolláin fosta. Bhí obair dháinsireach aige agus neart contúirt. Bhí daoine as Gaoth Dobhair agus an Chlochán Liath ansin fosta. D'oibir se leis an comhlacht Wimpy i Sasana ag leagaint cerbanna.

Fad: 00:02:29 Éist

---

Tiarna Musgrave, ba as Béal Feirste é agus bhí sé iontach maith dona daoine.Henry Humes a bhí ann roimhe sin ach ní raibh sé seo maith. Chuidigh na Musgraves leis na daoine, chuir siad obair ar fáil agus bealaigh.

Fad: 00:01:24 Éist

---

Comharthaí aimsire - an ghrian, uisce dorcha sa loch, féar glas, an madadh, caoraigh, an fharraige agus éanlaith na farraige.

Fad: 00:03:01 Éist

---

Iascaireacht an slí beatha a ba mhó a bhí acu, bhí ainmhithe acu fosta. Ní bhfuair mórán daoine bás sa cheantar in aimsir an Droch Aoil, an Gorta. Scéal a inse aige faoi aicíd na bpréataí.

Fad: 00:03:00 Éist

---

Meath ar an Ghaeilge agus ar an chreideamh. Rinne imirce dochar de seo fosta, d'imigh na mílte de na daoine is fearr agus na hoibrithe is fearr.

Fad: 00:02:59 Éist

---

Seanchas Cholm Cille, rugadh i nGartán é i 521. Tá Gleann Cholm Cille ainmnithe ina dhiaidh. Tá sé scríofa i Leabhair Uladh gur dhíbir sé na diabhail as an ghleann. Turas Cholm Cille, Leaba Cholm Cille. Cloch an Siúil. Déantar an turas seo go fóill. Cur síos ar an turas agus an leigheas atá sa tobar bheannaithe. An chumhacht atá i gcreafóg Ghartán.

Fad: 00:11:56 Éist

---