Ag tógáil an tí – d’fhág sé réidh an suíomh don teach ach ní dhearna sé féin obair thógála ariamh. Bhí compressor aige ó na laethanta a chaith sé thall agus d’úsáid sé é. D’oibrigh sé leo [na tógálaithe] nuair a bhí siad ag tógáil an tí. Bhí an t-ólachán níos measa. Cuntas ar an lá a thug sé suas an t-ól. Rinne sé suas a intinn an t-ólachán a thabhairt suas. Caint faoi seo (a scéal pearsanta féin).

Fad: 00:09:22 Éist

---

Síleann sé gur chuir sé páirt mhaith dá shaol amú le hólachán ach níl sé buartha faoi rud ar bith eile. Níl a shláinte céad faoin gcéad anois, b’fhéidir gur ón obair sna tolláin le blianta an chúis. An éifeacht a bhí ag an obair ar a shláinte. An éifeacht a bhí ag an deoch ar a shláinte fosta.

Fad: 00:03:01 Éist

---

Ag imeacht go Glaschú go hOibreacha Poiblí. D’oibrigh sé le moll comhlachtaí – bhí lear oibre ann. Chuaigh sé go tuaisceart na hAlbain ansin – bhí obair hidrileictreach ann – dambaí agus tolláin. Uaireanta fada oibre ansin. Bhog sé thart ansin ó áit go háit. Tolláin do chóras leictreachais – obair chrua, trom agus garbh. An trealamh a bhí acu, pléascanna. Beilt le ceallra do sholas ar an chlogad. Druileáil isteach sa charraig le meaisíní. Polladh, réabadh agus ag cartadh amach na carraige. Níor shíl sé ag an am go raibh sé contúirteach, d’amharc siad uilig i ndiaidh a chéile. Chonaic sé daoine ag fáil gortaithe. Ansin, bhí sé ag obair i nGlaschú i dtolláin. Ní thiocfadh leo oibriú ach 8 n-uaire an chloig. Aer comhbhrúite a bhí i dtolláin mhóra ansin. Fuair sé jab eile ansin ag déanamh tolláin faoin fharraige. Chuaigh sé go Sasana agus an Bhreatain Bheag leo. I 1965, chas a bhean air agus pósadh é.

Fad: 00:07:55 Éist

---

Casadh a bhean air agus pósadh é i 1965. Bhí teach ceannaithe i nGlaschú aige i 1964. Bhí sé ag obair i nGlaschú ag cur isteach píopaí/cáblaí le teilifís a chur i scoileanna. Bhí sé ag tiomáint an leoraí ar feadh cúpla bliain agus ansin rinneadh maor oibre de. Chaith sé sé bliana ansin. Le comhlacht eile – píopaí leictreachais, gáis agus araile. Mar mhaor oibre ansin agus i ndiaidh sin ina fhear feidhme [agent]. Sa deireadh, d’fhág sé iad sin agus d’oibrigh sé do féin ach ní raibh sé i gceart ach oiread go dtí gur phill sé chun na bhaile

Fad: 00:06:05 Éist

---

A óige agus a theaghlach – deirfiúracha agus deartháireacha. A athair ag obair in Albain. A chéad chuimhne ar an lá a chuaigh sé chun na scoile i Rann na Feirste ag trí bliana go leith. Bhí trí mháistir ann – dhá fhear agus bean. Bhí sé ansin go raibh sé 12 bhliain, ansin rinne sé an scrúdú (Teistiméireacht) agus fuair sé toradh maith. Chuaigh sé go Ceardscoil Loch an Iúir ar feadh dhá bhliain. Fuair a mháthair bás agus bhí athair s’aige in Albain. Tháinig sé chun an bhaile. Níl mórán cuimhne aige ar an fhaire nó ar an tórramh. Chaith sé bliain sa bhaile.

Fad: 00:04:13 Éist

---

Nuair a tháinig sé chun an bhaile ar dtús, bhí sé difriúil ná mar a bhí nuair a tháinig sé ar saoire. Athrach mór ar an áit agus ar na daoine (bhí moll acu marbh). Ní raibh aithne aige ar mhórán. Rinne sé cairde úra ach ghlac sé trí nó ceithre bliana socrú sa bhaile arís. Shocraigh a bhean agus na páistí ar an toirt. Ní raibh Gaeilge ag a iníon is óige (8 mbliana a bhí sí) agus deacrachtaí aici socrú. Béarla is mó a bhí in úsáid acu cé gur labhair sé féin Gaeilge le daoine thall. Ní raibh trioblóid nó deacrachtaí ar bith ag an fhear ab óige – dhá bhliain go leith a bhí sé. D’fhoghlaim a bhean Gaeilge fosta ag ranganna oíche. Bhí scoláirí acu sa tsamhradh. Tá sé breá sásta lena shaol anois.

Fad: 00:04:58 Éist

---

Thiocfadh sé chun an bhaile gach bliain ar saoire. Bhí a athair ina chónaí ag a dheirfiúr. Bhí an seanteach sa bhaile le díol. Cheannaigh Jimí an teach agus chónaigh sé ann ar saoire go dtí gur phill sé. Bhí cuid de na páistí fásta (ina ndéagóirí) agus beirt eile a bhí 8 mbliana agus 2 bhliain d’aois. Luigh sé leis an ól tamall agus chaill sé a cheadúnas tiomána. Bhí brú air thall, shocraigh sé theacht chun an bhaile. Dhíol sé a theach thall i 1983. Chónaigh sé sa tseanteach ar dtús ach bhí sé i ndrochstaid. Thóg sé teach úr.

Fad: 00:05:02 Éist

---

Jimí ag rá píosa dá chuid filíochta – seo an ceann a chum sé ar an phortach Spéirbhean na Corrmhíne (ar an Chorrmhín a bhí sé an lá sin ag obair). Chonaic sé frog, ní raibh a cheann féin go maith sin. Lig sé air féin gur ag caint leis an frog a bhí sé.

Fad: 00:03:15 Éist

---

Scríobh Jimí é féin filíocht. Chum sé filíocht agus amhráin i mBéarla nuair a bhí sé thall in Albain. Chum sé dán lá ar an phortach. Scríobh sé síos é nuair a chuaigh sé chun an bhaile. Rinne Michelle (iníon s’aige) Béal Binn leis an phíosa filíochta a rinne sé. Bhí sí 11 bliain agus fuair sí an chéad áit leis. Chum sé píosaí eile ina dhiaidh sin. Bhí fear as Béal Feirste ag iarraidh scannán a dhéanamh de phíosa agus bhí sé ag cuartú cead ó Jimí. Úsáideadh píosa agus shínigh sé conradh leis an BBC le cead an píosa a úsáid. Nuair a bhí sé le bheith ar an teilifís, choimhéad sé air. Bhí sé air dhá uair agus bhí sé breá sásta leis. Fuair sé £60 ar achan trí soicind. Rinne an BBC scannán sa teach, fuair siad píosaí filíochta/scríbhneoireachta. Tá amhrán a chum sé ar téip.

Fad: 00:06:42 Éist

---

Scaipeadh na páistí uilig idir aintíní agus uncail. Ansin tugadh triúr acu go hAlbain leis an athair i ndiaidh bliain amháin ag na prátaí. Fágadh an fear ab óige agus na girseacha sa bhaile. Thaistil siad ó Dhoire go Béal Feirste go Stranraer. Bhí siad le scaifte fear, ban agus páistí – idir ceathracha agus caoga duine. Cuireadh isteach i sciobóil iad, rinne siad leapacha cocháin agus bhí áit amuigh le cócaireacht. D’oibrigh siad leis na prátaí. Cur síos ar obair na bprátaí, ag obair go luath ar maidin mar gheall gur imigh na prátaí go Glaschú ar maidin ar leoraithe. Na huaireanta oibre. Ag dul ó fheirm go feirm in Ayrshire, Dumbartonshire, Lothian, Edinburgh agus Perth. Rinne sé dhá bhliain agus rinne a dheartháireacha tréimhse ní b’fhaide.

Fad: 00:04:44 Éist

---

An t-airgead nó an pá a fuair siad. Chruinníodh a athair na pánna – d’amharc seisean i ndiaidh an airgid. An lóistín – ní botaithe ach sciobóil a bhí acu. Rinne siad tréan cairde as Éirinn – daoine as Maigh Eo agus Conamara. Dhéanadh a athair na béilí dóibh – bhí go leor le hithe acu.

Fad: 00:02:36 Éist

---

Bunadh mhuintir Uí Ghrianna. Bhí suim ag Jimí i gcónaí i stair na háite agus a theaghlaigh. Bhí sé ag léamh i gcónaí. Tá leabhar scríofa aige agus cúpla píosa filíochta ach níl an leabhar i gcló go fóill. Scríbhneoirí clúiteacha a bhí iontu – Séamus agus Seosamh Mac Grianna. Seán Bán fosta – file agus ceoltóir maith. Dónall – aistriúchán agus leabhar scríofa aige. I 1736 tháinig Pádraig agus Seán go Rann na Feirste ar dtús, a dteaghlaigh. Clann Uí Dhomhnaill – phós siad le Clann Mhic Grianna. As meascadh den dá taobh a tháinig an scríbhneoireacht. Micí Jimí Tharlaigh a athair (Micí Jimí Tharlaigh Phroinsias Hiúdaí Dhónaill Phádraig ‘ac Grianna). Caint ar an dá chlann agus na difríochtaí eatarthu. Bhí a athair cosúil le dream Phádraig. A mháthair ó chlann Sheáin – níos tugtha don scríbhneoireacht agus don fhilíocht.

Fad: 00:06:12 Éist

---

An leabhar a scríobh sé, an dóigh a thosaigh sé á scríobh agus an dóigh ar tháinig an leabhar le chéile dó - nuair a bhí sé thall in Albain. Bhí an scéal bunaithe ar chúpla teaghlach suite i réimse ama 100 – 150 bliain ó shin. Am crua a bhí ann ach daoine níos deise. Shíl sé gur sin am maith le scríobh faoi. Ghlac sé tamall air é a scríobh – nuair a bhí Michelle ar an ollscoil, chlóscríobh sí an leabhar dó. Scríofa sa chaighdeán a bhí aige ar an scoil cé go raibh an tseanGhaeilge aige féin fosta. Tá sí críochnaithe anois.

Fad: 00:06:24 Éist

---