Guth & Tuairim, Deireadh Fómhair 1980 - Eagrán Speisialta

Rann na Feirsde agus an t:...Oireachtas 15 / '*" r' ...,.. ,., Bheadh se deacair cur s1os cruinn a dheanamh ar ea mhead duine as Rann na Feirsde a chuaigh chuig Oireachtas na Gaeilge no ea mhead duais a bhuai_gh siad le cupla se or bliain. I mbai le mar ea raj bh an seanchas, an ceol agus an cultur duchais go trean ann ariamh anall ague a dtMinig an tradisiun anuas o :;hlun go glun - amhrai n o Mhe1re John agus MeB.cihbha Tharlaigh Mhoir, siar go dtf ceol na nDalach. .;.eanchas 6 Ghra)nne F'hroinnsiais, Sorcha Chonaill, Sean Neill, Johnny Sheimisin agus moran eile. Bhi na sean ~~rain sin ar a dtoil ag leithidi Annie Murray, Hiudai'Fbeidhlimidh, Eoghan 6 Donaill agus go leor eile a raibh ortha an choigchrioch a bhaint amach agus nach bhfuair ~ deis ariamh a dhul 1 na phrromh-chathrach. Ba bheag teach ar an bhaile mar sin nach raibh baint de chineal eigin acu le Feile Naisiunta an Oireachtaj s a chuir Col!l'adh na Gaeilge ar bun le n-ar safocht duchais a chaomhnu ag tus an cheid seo. Sa bhliain 1939, an bhliain a raibh comhchaidreamh na f!:...Ollscoil i Rann na Feirsde, fu&ir Hiuda{ Phaid{ Hiuda.f cuireadh chuig an Oireachtas ar tus agus d 1 fhan se i nOstan an North Star ar ocht scillinge san o1che. N.f raibh iomafocht ar bith ann an bhliain sin ach bh{i 1940 nuair a bh{ se feln agus Seen Ban i mbun aqallamh beirte. Bhuaidh Hiuda:( moran de na comortais amhrain agus an Bonn Oir i 1958. . B' annamh nach raibh an Fear Ben ag an Oireachtas go h-aigeantach i measc an cheoil agus thog se an chraobh leis se. scealalocht. Ba i dtus na ndachaidfa chuaigh Neid! Frainc agus Donal Dhonnchaidh suas ar tus agus ttabhuigh siad clU4daofa fein 1 san Agallamh Beirte. Is ioma{ sin Oireachtas a raibh Neidf alge o shoi.h, agus e i mbarr a reime 1 sa scealafocht. Ins na blianta sin bhuail siad le cuid eile de bhunadh Rann na Feirsde - tee.ghlach ceolmhar Mh{c{ Hiudaf a bh{ fa 1 n em seo i nGaeltacht na M.f. Ba mhinic sin Uachtaran an Oireachtais- anoia - Conall 6 Domhnaill ar thus cadhnafOchta ins na comortais amhraln. 0 1 n t-sean-am anall, ba mhor an teach airneail seanchais teach Sheain Neill agus n:l raibh i bhfad go raibh Mic! Sheain ar a chosan go Baile Atha Cliath · agus cuid den uachtar arais leis. Mar Sean Ban, n1raibh Mic[ in easnamh ro-mhinic agus muna raibb an chead ait bainte amach aige 'sa scealafocht n! raibh se i bhfad ar gcUl. Bheadh se deacair agus me ag scr!obh an ailt seo fa dheifre a race a bhuaigh agus ce nar bhuaidh duaiseanna ach is beag acu nach raibh ar thus a' taloigh am eigin - sar-scealaf mar Niall Mhfcheail ata ar a shean leim go foill, Grainne N{ Dhonaill, Anna Ni Ghrianna, Seamus 6 Grianna, Br£d Nf Bhaoighill, s!le Ni Dhonaill, Brfd N.f Dhonatll, Eoghan agus Proinnsias 6 Grianna agus Donnchadh 0 Baoighill, mac 1 dearthara do l1hic1 Sheain (an._.dara glun) a bhuaidh an cl}.ead ai~sa scealafoch~ i 1978. " / / / An ait a mbfonn an seanchas laidir fasann ~ h-amhrain as as duthshraith sin agus inl}.stear an !JCeal tre mhean an cheoil. Thabhuigh Caitlfn Nf Dhonaill cliu do Rann na Feirsde anuraidh ins an chomortas amhrain ar an sean nos ainneoin com6rtas dian ona Gaeltachta! eile, an ait a bhfuil an nos seo laidir. B'annamh nach raibh amhranaithe Rann na Feirste i gcoimhlint an Oireachtais - Sean 6 Duibheannaigh, Sally N.f Ghallcho;_r, Donal 6 Ge.1lchoir. Ma1re N.f Bhao2hill. GearOid{n N{ Ghrianna. Dqpnchadh 6 Domhnaill ague Aodh 6g 0 Duibheannaigh, a fuair an dara h-ait i gcomortas na bhfear anuraidh. Ach is e an tuar dochais is mo ats(againn anoia go bhfuil na paisti oga ar an bhaile agus an Fhianna.focht ague seanchas a sinsir ar a dtoil acu, togtha leo 6 ghlun go glun mar ba dual daofa agus go mbeidh siad san iomafocht ' anseo i nGaoth Dobhair. Is trua ·nach bhfuil na h-amhrain ar an sean-noS chomh maith acu agus ata an seanchas,- ach nuair ata fas cheana fe1n i ngne amha1n tabhachtach d 1 ar gcultur a leirfonn neart na teangan ar a 1 bhaile ba choir go dtiocfadh cuid amhrain Mhiire John 'na chuibhrinn arais ins an tsean-nos cheanna 1 'ar chebl sise iad ina teach beag seasgair thfos ar bhruach na mara • . Is cuis luchaire duinn uilig an Feile Naisiunta seo a bheith 1 nGaoth Dobhair - ag pilleadh ar an duchas as ar faisceadh eagus is cinnte go gcuirfidh se i gcuimhne do mhoran as Rann na Feirsde na h-Oireachtais ghlormhara a raibh siad aige i mBaile Atha Cliath on chead la a chuaigh Aodh 0 Duibheannaigh ar a tsean traen corradh le dha scor bliain o shoin. ,. I Padraig o Baoghill 19/9/'80. Aisteoirf Ghaoth Dobhair ins "Na CruiteachB:in" ins na seascaid!. Aiilmnigh iad.