Scathlan 1

AN TEACH MOR Badh e an gleas deanamh airgid a bhiodh ag na daoini san am seo ag deanamh ceilpe. As leathach, as feamnach agus go hairid as scath bhui a thagadh fa Bhealtaine a dheanai an cheilp. D'fheadfai ar nd6iyhe i a dheanamh as slata mara n6 bud6gai mar is fearr aithne orthu, fosta. Bhiodh na daoini fein a dial. Smaoitigh Woodhouse ansin 6 tharla Toraigh agus Min an Ch!adaigh aige gur mhaith an rud da bhfeadadh se ait le ceilp a dheanamh a t,h6gail agus cain a ghearradh ar na daoinf a bheadh ag baint usaide as teach na ceilpe. Bhi fear i mbun na haite ag Woodhouse, fear a rabh Hanson mar ainm air. Shocraigh Woodhouse ar theach ceilpe a th6gail i Min an Chladaigh agus d'iarr se air Hanson a ghabhail i mbun oibre air an t6gail. B'eigean ar nd6ighe an teach sea ar a dtug na daoini an Teach Mor ina dhiaidh sin, a thogail gar don fharraige agus le sin a dheanamh b'eigean bealach a ghearradh frfd an bhaile. Is mar sin a rinneadh an bealach frld an bhaile le d6igh a fhagail ag na beithigh .coiri m6ra a tharraing 6n Bhun Bheag go hfochtar Mhin an Chladaigh. Ocht gcinn de na damhaigh seo a tugadh go lathair an Toighe Moir - iad tonna meachain an ceann - 6 troithe trasna ina mbeal (cruinn a bhi siad) agus bhi ronnsa thart lena mbeal sa d6igh go bhfead– fadh duine siul air fhad agus a bheadh se ag obair ar an cheilp - a cur ar maos. Coiri dearga a thug na daoini orthu mar go rabh cupla ceann frfothu a rabh iarann sfnte iontu agus cuma dhearg air. Tosaiodh ar an Teach M6r ach char cuireadh deireadh ariamh leis. Bhi an-chuid coirneail air mar theach. Chuir duine eiginteach sceala a uhi ina thaom– tham thart go rabh Woodhouse leis na daoiili a chur as a gcuid toitheach mura mbainfeadh siad usaid as an Teach'M6r leis an cheilp a dheanamh. .Badh e deireadh an sceil gur dhuirt na daoinf le Hanson go gcuirfeadh siad cos i bpoll leis mura stadfadh sea th6gail an Toighe Moir. Bhuail creathan beag eagla e agus d'imigh se leis as an ait. Sa bhliain 1857 bhf an cheilp ar dial ar 5/- agus ar 6/- an cead meachain. An bhl.iain ina dhiaidh sin cha rabh sf ag gabhail ach 2/- an cead. NA CUTANNAi URA Nuair nar eirigh le Woodhouse n6 leis an Olphortach caoirigh a chur ar shliabh Mhin an Chladaigh n6 Ghlais an Chu, smaoitigh siad ar phlean eile - is cosUil gur sin eile a rabh ag cur chaite orthu - ag smaoitiu ar phleanannaf ura. Badh e an plean e an talamh portaigh a bhi gar don talamh curafochta ar an bhaile a thaoscadh agus pfosaf talaimh - na cutannai ura - a dheanamh as. Bhi eadar 4 acaire agus 12 acaire sna cutannai seo. Niti diog as gach taobh do phiosa fhada portaigh agus chaiti an f6d a bhainti isteach i lar. Chuirti barr seagal de ghnath ar an mheall seo. Bhi an seagal furast a fhas. Bhf cuis eile le deanamh na gcutannai, le daoini a chur a ph6sadh! Is cosuil go rabh leisc orthu p6sadh. Bhi siad brat6gach, lorn, fuar. Bhi toithe nach rabh ag na mna uilig iontu ach culaith amhain a bhfeadfadh siad a ghabhail amach os coinne an tsaoil leithi. Cha rabh ag na fir ach veiste bheag bainin. Bhiodh orthu .fanacht sa lorn nuair a niti i. n: sceal ann fa shagart a chuaigh isteach i dteach a rabh ceathrar ban ann - agus slan an tsamhail nar fhead oiread agus duine amhain acu a haghaidh a thabhairt ar an tsagart le naire fa na ceirteach scainte. B'eigean d6 imeacht as an teach sin gan 17.