Sonraí an Agallaimh

Ainm:	Gráinne Mhic Gloinn
Áit Chónaithe:	An tArd Leathan (An Ailt Leathan), An Clochán, An Clochán, Leifear.
Áit Dúchais:	An tArd Leathan (An Ailt Leathan), An Clochán

Dáta

Bailitheoir

sdgsdg

07/04/2008

Dónall Dinny Ó Gallachóir

**Catagóir: An tOsnádúr**
Fochatagóir	Cur Síos
Sióga	Scéal faoi na sióga nó faoi thaibhsí a bhí ag a máthair mhór agus a máthair faoi bhean a bhí ag iarraidh giosáin a dhíol a bádh san abhainn agus chonaic a mac í ina dhiaidh sin. Scéal eile faoi na Cruacha, faoi chuid de bhunadh na gCruach a bhain slatacha thuas ag coill Loch Iasc agus bádh fear acu ar an bhealach 'na bhaile. Thaispeáin sé é féin d'fhear acu ina dhiaidh sin agus bhí comhrá aige leis. Níor chreid sí féin sna sióga.

**Catagóir: Cúrsaí Easláinte agus Leighis**
Fochatagóir	Cur Síos
Easláinte agus Aicídí	Luibheanna.

**Catagóir: Lonnú agus Cónaí**
Fochatagóir	Cur Síos
Bunadh na hÁite	Bunadh na gCruach, as Tír Eoghain a tháinig siad, beirt saighdiúirí a bhí iontu. Na clanna uilig ar na Cruacha. Tháinig an tromlach acu as Tír Eoghain agus cuid acu as Co. Liatroma.
An Teach Cónaithe	An trealamh a bhí acu sna tithe ceann tuí.
Tógáil Tí	Nuair a d’fhág sí féin an baile. Casadh a fear uirthi nuair a bhí sé sa bhaile ar saoire. Rinne sé féin an chuid is mó den obair ar an teach. Ba leis féin an talamh a tógadh an teach air.
An Teach Cónaithe	Na cineálacha tithe a bhíodh acu, tithe ceann tuí, tithe seascaire, na seomraí a bhí iontu.
An Teach Cónaithe	Cuma na dtithe agus an obair a bhíodh ar siúl acu, tobac, tuirní agus sníomh, cardáil, creataíl a bhaint de na crainn agus an snáth a dhathú.
Bunadh na hÁite	Bunadh na gCruach, na chéad daoine ar na Cruacha, ba bheirt saighdiúirí as Baile na Finne iad.

**Catagóir: An Duine**
Fochatagóir	Cur Síos
Cleamhnas	Cleamhnas agus bainiseacha.
An Óige agus Aois	Caint ghinearálta ar a hóige. Scoil na gCruach agus a hóige, ag obair i Monarchan i mBaile Átha Cliath, ag déanamh geansaithe sa bhaile do Chlann Uí Chinnéide sna Gleannta le airgead a shaothrú, cniotáil agus damhsa.
Soláthairtí don Fhaire	Nósanna ag faire - oirtheáil, tobac agus snaoisín.
Pósadh	Pósadh iad thíos i nDroim Eochaille (taobh thíos de Mhainéar Uí Chuinneagáin) in 1974. Ní raibh báinseacha móra ar bith ann an t-am sin. Chuaigh thart ar 30 acu i ndiaidh na bainise go hóstán Uí Fhrighil i Ráth Bhoth, d’fhan siad ansin cúpla lá. Bhí a máthair ina cónaí leo i gcónaí. Tá sí marbh anois le dhá bhliain.

**Catagóir: Taisteal agus Gnó**
Fochatagóir	Cur Síos
Aontaí	Chreid go leor daoine sna pisreoga am amháin, oíche Bhealtaine, ag cur píosaí de chrann caorthainn sa charn aolaigh agus ansin os cionn doras an bhóithigh san áit a raibh an bhó. Maide briste agus aibhleoga faoin doras. Chonaic sí an seansaol uilig ach níl rudaí mar a gcéanna anois. Lá Aonach an Bhrocaigh anois agus cúpla bean ann ag taispeáint an dóigh le him a bhualadh.
Aontaí Cáiliúla	Aonach an Bhrocaigh ar an 25 Lúnasa
Siopaí	Siopaí sa cheantar fadó.
Scaipeadh Nuachta agus Eolais	An chéad raidió a bhí acu ar na Cruacha, ag comharsa a bhí sé.

**Catagóir: Ceirdeanna agus Cothú an Tí**
Fochatagóir	Cur Síos
Seanchas faoi Bhlí na mBó	Maistreadh - gruth buí i ndiaidh do bhó breith a thabhairt. Aibhleoga a leagan ag doras an bhóithigh i ndiaidh bó breith.
Snaoisín	Mná ag caitheamh an phíopa. Chaitheadh a máthair mór an píopa. Bhíodh cuid acu ag caitheamh snaoisín fosta. Bhíodh píopa créafóige acu fosta ag na fairí.
Eacnamaíocht an Teaghlaigh	Cuireann sé trua uirthi anois nuair a théann sí siar chuig na Cruacha, tá an chuid is mó de na tithe folamh agus na daoine marbh. Bhí an talamh uilig in úsáid ag an am, bhí prátaí agus meacain ag a máthair. Ba ghnách lena máthair uisce na meacain a chur ar an im. Bhí pigín acu leis an t-im a chur isteach ann. Cur síos ar an dóigh a dtógadh siad amach an t-im. Thugadh siad an bhláthach do na gamhna. A huncail a chuideodh leo amharc i ndiaidh na móna.

**Catagóir: Stairsheanchas**
Fochatagóir	Cur Síos
Filí	An dán .i. 'Diligh na mBacach' agus an áit ar tháinig sé uaidh.
Tubaistí Áitiúla	An t-eitleán a thit ar na Cruacha.

**Catagóir: An Ealaín Bhéil**
Fochatagóir	Cur Síos
Logainmneacha	Ainmneacha na gCruach.

**Catagóir: Am agus Féilte**
Fochatagóir	Cur Síos
Lá Bealtaine	Pisreoga

**Catagóir: An Pobal**
Fochatagóir	Cur Síos
Obair	Ní raibh a máthair ag fáil mórán pinsin, 16 scilling agus rinne sí cuid mhór ime agus choinnigh sí cearca. Cuntas ar an phróiseas maistreadh le cuinneog agus loinne. Bhíodh sí ag cniotáil fosta. Ní raibh a sláinte iontach maith corr uair agus b’éigean do Ghracie fanacht fan bhaile.
Spailpíní	Fostú - an óige nuair a bhíodh siad ag imeacht ar fostú.
Bochtaineacht agus Saibhreas	Easpa leictreachais sna Cruacha fadó.
Na Scoltacha Náisiúnta	I scoil na gCruacha, an múinteoir agus na scoláirí.

**Catagóir: Nósanna agus Piseoga**
Fochatagóir	Cur Síos
An Drochshúil	Pisreoga faoi mhná le drochamharc.
Nósanna agus Piseoga	Nósanna ag tithe faire, nuair a gheobhadh bean bás nó fear bás. Chuirtí siad suas braillíní bána ar chúl na leapa. Nuair a fuair a huncail bás, sa tráthnóna cuireadh culaith dhonn air sular cuireadh sa chonair é, léine bhán a bhí air go dtí sin nuair a bhí sé sa leaba. Bhí snaoisín, toitíní agus tae roimh am paidrín. Bhí scaiftí móra ag na fairí. Bhíodh na daoine óga ag cuardach toitíní.

**Catagóir: Cluichí agus Caitheamh Aimsire**
Fochatagóir	Cur Síos
Ag Bualadh an Cheoil	Ceol agus caitheamh aimsire. Pisreoga

Theme by Danetsoft and Danang Probo Sayekti inspired by Maksimer