Guth & Tuairim, Deireadh Fómhair 1980 - Eagrán Speisialta

EAGARFHOCAL 2 Cuirean t~ 'llUi :i ft;:J r c!"laoin failte on ar gcror romhaibhse, cairl e an l'i!·~ :lcht !.ti3 0 chuile che:~rn de' 0 tfr aeus as ta,)bh amui.:;h .ii. Cuirea..•n mui<J fail te go h-airi the rui:h m:mintir na, Gaelt:1eht.:; anoir, aniar agus aneas, t;o 0ireac ht ~s na uaeil {e a.."lseo in ar measc i nGleanntB:'"in Ghlas Ghaoth Dohh:1 i.r. Ta~ suil aga inn go mbainfidh sibh sult agus pleislur as bhur seal anseo agus gur le leas bhur spiorad Gaelach a rachas Oireachtas seo 1)80. Ba mhaith linn bu1ochas a thabhairt do na daoine uilig a scri"obh altanna duinn, do Anna N{ Churrain as Dobhar a rinne an pictiur do'n chludach agus do achan duine eile a chuidigh lion ar dhoigh ar bith leis an eagran seo do "Guth 7 Tuairi;n" a chur ar fail. Go saola! Dia sibh uilig. c. 6 Donaill (Guth 7 Tuairim) Haire Mhic Niallais. Nuair a thosaigh easaontas faoi 1 n Oireachtas a bheith i mBaile Atha Cliath ag deireadh na seascaid{ ba bheag a shil daoine go mbeadh an tOireachtas ceanna a reachtail sa Ghaeltacht go luath ana seachtoidi. Mar gheall ar an easaontas seo reachtail coiste, Oireachtas na nGael/i gCona~ra tri bliana i ndiaidh a cheil~, le cruthu go bhfeadfadh Oireachtas foirfe a bheith sa Ghaeltacht. Thug an Coiste naisiunta { mBaile Atha Cliath aird ar ghuth na Gaeltachta agus mar thoradh ar sin tugadh Oireachtaa na Gaeilge go Conamara i 1974. Bh:f' se arais ann i I 76. Nuair a thainig Oifigigh on Choiste Naisiti'nta go Gaoth Dobhair le cruinniu a bheith acu le cursa{ Oireachtais a phle' ar an 12U de mh{ Feabhra 1 75, is beag a shil na daoine a bh{ i lathair, agus bh! siad ann o Ghaeltachtaf Th!r Chonaill ar fad beagnach, go mbeadh Oireachtas na Gaeilge a laimhseal acu i 1977, gidh gur sin an sprioc a cuireadh rtmpa an o!che sin. / / / Moladh duinn Oireachtas Uladh a reachtail i 1 75 ague 1 76 agus da mbeadh toradh fiuntach a~ an ~bair go mbeadh Oireachtas na Gaeilge againn i 1 77. , Rinneamar mar a duradh linn. D'eirigh go r;asunta maith le Oireachtas Uladh da ainneoin na dtriobloid! ana se chontae agus easpa tradisiuin Oireachtais a bheith i nGaeltacht Thfr Chonaill fein, taobh amuigh ar ndoiohe de Rann na Feirste. Tugadh moladh m6r " / /' do'n Oireachtas a bhi anseo i 1 77. Driradh gurbh e Conall 6 Domhnaill, Uachtaran an Otreachtais. ceann de na h-Oireachtais a b'fhearr a bhi ariamh ann• . An raibh se gan locht? Ni bh!'onn saof gan locht~ Ta Oireachtas na bliana seo ar an tsuil againn. Ta dfcheall, saotgar'agus dian-obair curtha isteach ann ag an Choiste Altiuil agus ag an Choiste Naisiunta, dfreach mar a bh! tr! bliana o shoin. Bhi an ghaoth linn an uair sin agus tamuid ag suil le sin a bheith amhlaidh aria i mbliana aeus go rachaidh an tOireachtas chun sochair do'n Ghaeltacht agus go mormh6r do labhairt na Gaeilge, n{ amh~in anseo i nGaeltacht Iar-Thuaiscirt Th:f'r Chonaill f;in ach ar !Ud na Contae ar fad. Ta daoine ann a deir na~h dtearn an. tOireachtae deireannach a bhi anseo aon mhaitheas duinn agus n!l mis~ ag ra nach bhfUil an ceart acu. Na b{odh se sin le ra aris linnt Ta neamart agus faill{ a dheanamh againn i la~hai;t na Gaeilge. Cl)!idim J6in go bhfuil seo ag tarlu duinn i ngan fhios duinn fein. B!odh muid aireach faoi'n sleamhnil seo. Ta gale bheith aireach. Ta ga mor l:eis. _, Muna bh!Uil muidinne, muintir na Gaeltachta~sasta seo a dheanamh agus e a dheanaum anois d:lreach beidh muid fagtha san deireadh t~ar thall le 'T:fr gan teanga, t:fr gan anam' mar a duirt an Piarsach. Mtire Mhic Niallais. Foca1 on Uacbtar@P Is iomaicorr a chuir a 1 saol do o ·bunaiodh an ehe"ad Oireachtas ague n! d6lche go dtiocfadh se mar a th~llnig, ach amha'in gur cuireadh tus ar Chronre.dh na Gaeilge ann 1893. Thig linn a bheith cinnte de gurbb e an Conre.dh a re1tigh an bealach do 1 n Oireachtas agus leoga ba doiligh a leitheid a dheanamh na blianta ceanna sin. . Bh! an tfr fao{ ghlas ague f'aoi shUile ar n&mhaid agus bhf m6raii d'ar gcineadh fein gan mfog no cliseadh aetu. Ach bhi bua amnain ag an maid acu a bh{ tuisceanach agus i ndairfre, bhi eiad r!or agus aontaithe le cheile. Chonaic siad nar leor an Ghaeilge a leamh agus a fhoghlaim, gan daoine a ehur i mbun pinn a 1 breaeadh s!os na Fianna!ochta agus na scealta a bhain leis na Fianna. Cbaithfidh iad sin a aithris agus a ineint i seealta agus ! ndanta, chomh maith lenar gcuid ceoil tein a chumadh agus a chur 1 mhe'al na ndaoine agus a chur ar a' Chlaireeach. Bhi an bioran sua;n le ba;_nt as na daoine le go bhfeicfeadh siad Eirinn muscailte in achan choras, lenar gcami1nt a chottnl agus a neartu, le aoibh agus gaire a chur ionainn, aJUe mot~ an tsaoiree a elmr JUUl fir ague w oga na hEir,ann, le sur le;..s an dan sin a chum Dubhghlas De h-Ide. "Ta an la geal ag teacht". Bh~ an n&mhaid ann na blianta sin agns ba doiligh rud ar bith Gaelach a dhetanamb no an cbuid a raibh baint ar bith acu le Gaelachas, ann cumann no ann cluiche, bh{ suil ghear, nimhneach, chorrach orthu ague leoga ta m6r8n do' n ~adh sin go foill in ar gcineadh. Bhf rud amhein amhlaidh leis an ch~d Oireachtas nar luaigh me, bh! aithne mhaith ag na Gaeil ar a cheile ague bhfuraeta iad a chruinniu. Bhi eolas acu ar mhuintearas agus ar chalrdeas ague bh! fhios acu an namhaid. Bh{ fhios acu foeta ce a bh{ taobhaeh leo ague dair!re rud ar bith a rinne siad, rinne siad .e le croi agus le anam. Leagadh dubhshraith dhaing~an ar b~eagin spais agus ba as seo a d'.fhas an aiseiri le Eireannaigh a fhuascailt i gco~ agus ann anam, le eolas a chur ar 8.r dteanga, ar ar gcuid rn:fochta ague ceoil, 8r n-aghaidh a dhfriu i dtreo na Gaeltachte agus ar n-aigne a leagaint ar an tsaibhreas a bh! acu ansin. Bh! oiliuint agus treoir I a chur ar fhir agll.S lllhrui' oga na tire, { gcarthanas, suailce ague saol soisialta, agus ba sin bun ruta an Oireachtais. Sin an culra a chruthafos naeh bhfuil aon Fheile eile is mo agus is onorafgh dUlnne uilig a chuimhni'u, a chothU agus gra a thabhairt do no an Feile seo a bhfuil lorg ar gcuid laochra ai~ idir fhir ague mhna. Sheas siad an fOd le dubhshlan ar ndaoirse a thabhairt agus cead a bheith ag ~ glunta a~ thiocfadh ina ndiaidh aithris a dheanamh orthu. Conall 6 Dombnaill• .......................