Sonraí an Agallimh

Ainm:	Mary Browne
Áit Chónaithe:	An tArd Leathan (An Ailt Leathan), An Clochán, An Clochán, Leifear.
Áit Dúchais:	Mín Ghiolla Charraigh, An Clochán

Dáta

Bailitheoir

27/02/2007

Dónall Dinny Ó Gallachóir

26/09/2006

Dónall Dinny Ó Gallachóir

03/07/2006

Dónall Dinny Ó Gallachóir

**Catagóir: Ceirdeanna agus Cothú an Tí**
Fochatagóir	Cur Síos
Ag Cniotáil agus ag Déanamh Lása	Cniotáil – seanchas maith ar thionscal na cniotála. Giosáin, stocaí agus geansaithe. Dhíol sí a cuid cniotála leis na Cinnéidigh as Ard na Rátha. Ghlacadh sé trí lá di geansaí a chríochnú. Sníodh agus Cardáil.
Eacnamaíocht an Teaghlaigh	D'éirigh a fear céile tinn agus cur síos ar an dóigh a fuair siad an feirm agus an teach atá acu. D'imigh sí go Meiriceá leis an t-airgead a shaothrú.

**Catagóir: An Pobal**
Fochatagóir	Cur Síos
Cuartaíocht/Airneál	Oícheanna airneáin a bhíodh acu fadó. Ní raibh teilifís nó raidió acu, bhíodh siad ag ceol agus ag damhsa agus ag inse scéalta. Bhíodh préataí bruite don tsuipéar.
Obair	An t-éadach a bhíodh orthu, máirtínigh agus sciortaí go talamh. Cur síos maith ar an obair a rinne siad le olainn, cardáil agus sníomh. Campaí a bhíodh acu.. Bhí bean amháin ar an bhaile a raibh seol aici agus théadh siad go léir go dtí an teach seo. Damhsa ag deireadh an lae nuair a bhíodh an obair déanta.
Obair	D'oibir sí go crua i rith a saoil. An cineál oibre a bhíodh sí ag déanamh, móin agus árbhar.

**Catagóir: Lonnú agus Cónaí**
Fochatagóir	Cur Síos
An Teach Cónaithe	Teach trasna uaithi a raibh fear, a bhean céile agus a hathair ina gcónaí ann. Scéal faoi seo agus an teach beag a thóg sé le cónú leis féin.

**Catagóir: An Nádúr**
Fochatagóir	Cur Síos
Comharthaí Aimsire	Comharthaí Aimsire a gheofaí óna ainmhithe: an cat agus fearthainn nó stoirm an madadh ag ithe féir, sin comhartha fearthainne, na préacháin agus gaoth mhór na caoirigh agus stoirm an ghráinneog fhéir – tagann sí amach ar an chéad lá de Feabhra ach má fheiceann sí a scála leis na ghrian, rachaidh sí isteach agus ní thagann sí amach arís ar feadh 10 seachtaine & rl. Séideán Sí.
Luibheanna	Luibheanna - báchrán fá choinne glanadh na fola, planda don bhuíochán, leigheasanna agus luibheanna eile.

**Catagóir: An Duine**
Fochatagóir	Cur Síos
Cleamhnas	Cleamhnas:- seanchas maith óna cuimhne ar chleamhnas a rinneadh do chailín a raibh aithne aici uirthi. Spré a thugtaí do chailín nuair a phóstaí í. Scéalta faoi dhéanamh an chleamhnais.
Cleamhnas	An Gobán Saor – scéal iontach maith faoin ghobán saor. Athair a rinne cleamhnas idir a mhac agus bean sa chomharsan. An idirghabháil a rinne bean an ghobáin le daoine san chomharsan ina dhiaidh sin.
An Faire	Mná caointe ag fairí fadó. Cur síos ar an dóigh a leagtaí amach na coirp agus na t-éadach a bhíodh orthu. An chaoineadh truacánta a bhí acu, cineál de cheol. An bia agus rudaí a chuireadh siad thart ag fairí.
An Óige agus Aois	A hóige agus a cúlra, tógadh i Mín an Achaire í go raibh sí 8 mbliana d'aois nuair a fuair a máthair mór bás. Ba as Cnoc, toabh amuigh de Bhealach Féidh a hathair. Cur síos ar an dóigh ar fhág sí an baile nuair a bhí sí 9 mbliana d'aois agus chónaí sí lena uncail agus a bhean.
Comparáidí idir na Glúnta	Athruithe móra tagtha ar an tsaol. Níl obair talún chomh mór anois agus a bhíodh sé, táthar ag ceannacht phréataí, níl duine ar bith ag gearradh féir nó ag obair le speal níos mó. Na tithe a bhíodh acu, creafóg ar an urlár, tine ar an urlár, cupóg (as slatacha saileoige) le préataí a bhruith. Ag iompar uibheacha chun an tsiopa le díol. Beithíoch agus carr an tae ag teacht uair sa tseachtain ag díol earraí.

**Catagóir: An tOsnádúr**
Fochatagóir	Cur Síos
Sióga	Áiteacha uaisle agus scéalta faoi na sióga. Leacacha a tógadh i bpáirc amháin agus fuair moll daoine bás. Bean a tháinig ar cuairt chuig a máthair mór. Bean a tháínig ar cuairt chuig beirt deartháir a bhí ag troid faoi thalamh.
Taibhsí	Scéal taibhse faoi Susie Mhór Ó hEarainn. Fear a bhí ag iarraidh imeacht go Meiriceá agus a bhí ag cuardach iasacht airgid, Mícheál Rua Ó hEarainn a b'ainm dó.
Taibhsí	Tuilleadh scéalta faoi thaibhsí. Fear a bhí ina luí sa leaba a chonaic taibhse.

**Catagóir: Stairsheanchas**
Fochatagóir	Cur Síos
Stair an Teaghlaigh	Tógadh ag a máthair mór í, an cineál saoil a bhí ansin. Eallach agus cniotáil. Ní raibh pinsin ar bith le fáil san am sin. Bhí a hathair mór marbh agus bhí aintín di ar fostú i nGleann Domhain. Shaothraigh siad airgead ar an chniotáil.

**Catagóir: Cúrsaí Easláinte agus Leighis**
Fochatagóir	Cur Síos
Easláinte agus Aicídí	Leigheasanna: snaidhm na bpéiste, leigheas do chasadh sa phutóg atá aici (an dóigh a d'fhoghlaim sí é) agus an dóigh le é a dhéanamh ar ainmhí nó ar dhuine. An paidir le rá fosta. Scéal faoi fhear a bhí san otharlann a bhí ag cuardach leighis.
Easláinte agus Aicídí	Leigheasanna eile do ainmhithe. D'aithníodh sí aicíd orthu nuair a bhíodh sí ag obair leo tamall fada. Scéal faoi leigheas a rinne sí do uan.

**Catagóir: Nósanna agus Piseoga**
Fochatagóir	Cur Síos
Comharthaí Báis	Comharthaí báis: Caoineadh an bhean síodh roimh bhás duine le Ó nó Mac ina n-ainm. Scéal faoi bhean a fuair bás agus cluineadh an bhean síodh roimh ré. Scéal faoi fhear céile Mary a chuala an caoineadh.
Comharthaí Báis	Comharthaí eile báis - ag feiceáil solas ag am iontach san oíche, scairt coiligh san oiche idir mean oíche agus a haon a chlog, cnag ag an doras agus gan aon éinne ansin.
Mallachtaí	Teach a máthair mór, scéal faoin fhear agus a bhean a bhí ina gcóaní ann ag déanamh póitín. Nuair a fuair an fear bás, cuireadh a bhean as an teach agus bádh san abhainn í. Chuir sí mallacht ar an teach.
Mallachtaí	Mallachta. Má chuireann tú mallacht ar dhuine, titeann trían ort féin, trían ar an duine a chur tú an mallacht air agus trían ar na crainn.

Theme by Danetsoft and Danang Probo Sayekti inspired by Maksimer