Sonraí an Agallaimh

**Catagóir: Ceirdeanna agus Cothú an Tí**
Fochatagóir	Cur Síos
Bia agus Deoch	Bhí siad deas den chósta agus bhain siad slabhac, creathnach agus bia eile na farraige. Bia iontach folláin a bhí acu agus arán na mine buí, bhí an plúr daor mar sin d’úsáid siad an mhin bhuí. Bhí bainne acu féin, ní raibh ocras ariamh orthu. Bhí saol simplí acu, ní hé mar atá anois.
Prátaí	Talmhaíocht/Ag cur barr: Cuntas ar chur na bprátaí: ag leagadh na scoilteán. Cléibh aolaigh leis na prátaí a leasú, cléibh feamainne á iompar aníos ón chladach agus á bhualadh ar an iomaire.
Seanchas faoi Bhlí na mBó	Gruth Buí: bainne a bhíodh ag an bhó i ndiaidh dí breith a thabhairt.
Móin	A chuimhní ar an obair ar an phortach agus ar thógáil móna le hasail, feannóga. Bhí na hasail costarnocht mar nach raibh an t-airgead acu le crúba a chur orthu.

**Catagóir: Stairsheanchas**
Fochatagóir	Cur Síos
Imirce	Cur síos ar an am a d'oibrigh sé in Albain agus iad ag siúl mílte ó fheirm go feirm, ag luí amuigh ar thaobh cruach féir san oíche nuair nach raibh rogha ar bith eile acu. Bhíodh obair acu ag tanú na dtornapaí. Gheofá dídean in ‘model’ dá mbeadh conamar beag airgid agat. Chodlaíodh daoine ar na rópaí in 'models'. Bhí a gcuid bia féin le ceannach agus le cócaireacht acu.
Stair an Teaghlaigh	Ginealas/ Muintearas - ag gabháil siar sé ghlúin.
Imirce	Na Gorbals: na hÉireannaigh sna 'Gorbals' i nGlaschú, bhí tithe tábhairne ansin ina mbíodh na hÉireannaigh istigh iontu.
Teangacha á labhairt in Éirinn	Meath na Gaeilge: Measann John go bhfuil an Ghaeilge ag meath. Níl daoine ag comhrá i nGaeilge níos mó agus má thagann sí ar ais, is Gaeilge na leabhar a bheas ann.
Imirce	A chuimhne ar bhád Dhoire ‘An Rose’ nuair a bhí daoine, eallach agus cearca ar an bhád agus é ag dul go hAlbain. Bhíodh boladh uafásach ar an bhád agus bhíodh daoine tinn air.
Tubaistí Áitiúla	Tragóid a tharla thart fá 1890. Bádh beirt agus sábháladh triúr a bhí ag teacht ón Bhun Bheag sa tragóid agus cumadh amhrán fá dtaobh de. 'Ballindrait'.
Filí	Máire Chonnachta agus na Filí Gan Iomrá as Rann na Feirste. Iomaíocht Filíochta idir Máire Chonnachta agus Séamus Ó Domhnaill – píosa ar dóigh filíochta.
Tubaistí Áitiúla	Scéal fá fhear óg eile a cailleadh – Joe, mac Thadhg Pháidí Nancy as Inis Oirthir, bádh é taobh leis an Bhun Bheag, measann siad gur thit sé den bhád. Tharla sé go luath sna 1900idí.

**Catagóir: Lonnú agus Cónaí**
Fochatagóir	Cur Síos
Bunadh na hÁite	D’imigh John é féin go Baile Átha Cliath ag obair. Ba ghnách leis dul ar cuairt chuig dream Rann na Feirste a bhog go Co. na Mí ar a ghearrán iarainn (rothar). Chonaic sé féin an chumha a bhí ar na daoine sin.
An Teach Cónaithe	Bhí lampaí beaga crochta ar thaobh an bhalla acu. Chuirtí ola iontu.
An Teach Cónaithe	In 1933 cuireadh deontais ar fáil, in 1934 fuair a athair deontas le teach úr a thógáil, £85 a fuair siad, cheannaigh siad an t-ábhar uilig don teach ar an Bhun Bheag. Bhí trí sheomra agus cistin acu. Fear sa chomharsanacht a rinne an obair. Chosain an teach £150. Bhí bóitheach cearc le tógáil i gcuideachta an tí úir. Bhí doras na gaoithe agus doras an fhoscaidh acu.

**Catagóir: An Pobal**
Fochatagóir	Cur Síos
Obair	Cur síos ar thógáil cruaiche: pionnán, bacán, sceimeall (an áit a dtosaíonn an chruach ag teacht isteach ar bharr na cruaiche). Dlaíóg mhullaigh: - sop féir a chuirtear ar bharr na cruaiche leis an fhearthainn a stopadh de bheith ag dul síos fríd. Fód feannóige a thugtar ar an fhód mhullaigh ar bharr chruach na móna. Maide Mullaigh: ar bharr díon tí. Focail nach bhfuil mórán sa chaint níos mó, reiteall: - líne nó ‘track’ a bhaintí lé spád.
Tithe Leanna	Teach Hughie Néill i Mín na Leice, ina dtéadh siad uilig nuair a bhíodh Aonach Jack ar siúl, sin Teach Leo anois. Bhíodh bia agus deoch ar fáil ann.
Obair	Cur síos ar a chuid ama i mBaile Átha Cliath. Obair thógála is mó a rinne John ach ba ghnách leis leoraí bainne a thiomáint fosta thart fríd an chathair. D’oibrigh sé fosta i gClochar Bhan Rialta ag sábháil fómhar. Bhí cúpla fear eile ag obair ansin ina chuideachta. Cur síos ar an obair a rinne sé le linn an ama sin.

**Catagóir: An Nádúr**
Fochatagóir	Cur Síos
An Trá	Ag bordáil feamainne. Scáth Bhuí (leathach) a shéideadh an stoirm isteach 'na chladaigh san Earrach.
Comharthaí Aimsire	Comharthaí aimsire, comharthaí ón fharraige, ón ghealach, ón ghrian agus ó ainmhithe agus ó éin. Leagan na spéire, cosa sa ghrian agus scamaill na spéire. Ceobháisteach an fhómhair.
Comharthaí Aimsire	Comhartha aimsire: Fáinne ar an ghealach.

**Catagóir: An Ealaín Bhéil**
Fochatagóir	Cur Síos
Logainmneacha	Logainmneacha agus áiteanna uaisle sa cheantar - siógaí, táis agus taibhsí.

**Catagóir: Taisteal agus Gnó**
Fochatagóir	Cur Síos
Aontaí	Aonach Jack, Mín na Leice/ Aonach an Chlocháin Leith - a chuimhne ar laethanta na n-aontaí. Aonach beag an tsíl i Mín na Leice i rith mhí Aibreáin.

**Catagóir: Cluichí agus Caitheamh Aimsire**
Fochatagóir	Cur Síos
Damhsa	Caitheamh aimsire a bhíodh aige nuair a bhí sé i mBaile Átha Cliath agus na daoine a chastaí air, théadh sé chuig damhsaí, bhí go leor le fáil i mBaile Átha Cliath.
Cúrsaí Ceoil	An ceol sa teaghlach: ceol sa teaghlach, go mór ar thaobh a mháthar. In am a mháthar ní raibh cead ag mná ceol i dtithe damhsa.
Damhsa	Ag gabháil trasna go Gaoth Dobhair ar an fhearsaid – caitheamh aimsire, damhsaí i nGaoth Dobhair agus cuid mhaith siopadóireachta.

**Catagóir: An tOsnádúr**
Fochatagóir	Cur Síos
Taibhsí	Slua sí - Fear a cailleadh (bádh) agus bhí ceol le cluinstin ar feadh bliana ina dhiaidh sin.
Sióga	Sean-uncail (Pádraig Pháidí) le John a dúirt gur fhoghlaim sé port ó na sióga oíche amháin.

**Catagóir: An Duine**
Fochatagóir	Cur Síos
Cleamhnas	Dhéantaí cleamhnas ag aonach an tsamhraidh ar an Chlochán Liath. Cleamhnas i Rann na Feirste.
Comparáidí idir na Glúnta	Bhí na comharsana iontach maith dá chéile san am, bhíodh siad ag caint agus ag comhrá agus ag cuidiú lena chéile i gcónaí. A chuimhní air sin. Tá athrú mór ar an tsaol anois. Thógadh siad na tithe san áit ar mhaith leo. Chaitheadh siad bóitheach na gcearc a thógáil fosta nuair a thógadh siad na tithe. Is lena dheirfiúr an seanteach anois. Níor shíl siad ag an am go raibh an saol crua. Ní raibh mórán airgid ag duine ar bith. Bhí buachailleacht le déanamh nó bhí barra le cur agus chaitheadh siad uilig sin a dhéanamh.

Theme by Danetsoft and Danang Probo Sayekti inspired by Maksimer