Sonraí an Agallaimh

**Catagóir: An Nádúr**
Fochatagóir	Cur Síos
Oileáin	Bainiseacha, damhsaí agus saol ar an oileán.
Comharthaí Aimsire	Comharthaí aimsire. Comharthaí ón ghealach agus sa spéir an mhaicréil, comhartha nuair a bhí gaoth mhór nó stoirm ag teacht. Comharthaí óna éanacha, na faoileáin ag eitilt iontach ard sa spéir, comhartha go bhfuil gaoth mhór ag teacht. Comhartha fearthainne: Na rúscáin nochtaithe, an duibheán le feiceáil ina shuí ar an chreig agus a eiteoga spréite aige. An áit a bhíonn na faoileáin ag déanamh neadracha, bráthann seo ar an aimsir. Buailteog ar an ghealach – fáinne thart ar an ghealach. Má tá an fáinne fada ar shiúl uathi tá an doineann giota ar shiúl ach má tá sé deas di, tá an droch aimsir níos cóngaraí dúinn. Lá Leamhóige, 15 Iúil, má chuireann sé fearthainn ar an lá sin cuirfidh sé ar feadh dhaichead (40) lá. Lá Bealtaine – luath ar maidin sula n-éireaodh an ghrian, chuireadh siad féar ar an tobar agus ansin bhíodh bainne acu ón bhó i rith na bliana agus im. Broinn shaoire – lá samhraidh ciún agus an fharraige ciúin, bhíodh an fharraige ag teacht isteach ar an trá agus briotaí beaga ag briseadh agus ag buaileadh isteach ar na creigeacha agus ar an trá. Sliopacha – tálach in do lámha.
Oileáin	Nósanna na ndaoine ar an oileán – ag insint an ama gan clog leis an ghrian. Ag lasadh toitíní le gloine agus teas na gréine.

**Catagóir: Ceirdeanna agus Cothú an Tí**
Fochatagóir	Cur Síos
Iascaireacht	An iascaireacht agus na báid. Ní raibh moll acu ábalta snámh ach bhí múinín mhaith aige sa bhád a bhí leo. Iascaireacht an scadáin, tá an scadán uasal.
Iascaireacht	Scadán caoch – scadán agus cúpla préata agus braon uisce. Tomhais: Scadán go leith ar phingin go leith – cé mhéid a bheadh dosaen?
Iascaireacht	Potaí Gliomach- an dóigh a bhí ag na iascairí le marc a choinneáil.
Beithígh	Ag siúl amach agus isteach an Clochán leis na beithígh nuair a bhíodh tráigh rabharta ann le crúite a chur orthu, bhíodh sé meán oíche nuair a thagadh siad amach, sin an t-am a bhí an trá rabharta ann agus gealach iomlán agus bhíodh siad ar shiúl isteach arís ar maidin. Thig leis an trá rabharta a bheith contúirteach murach bhfuil fios ag duine c’ait atá siad ag dul.
Seanchas faoin Iascaireacht	An iascaireacht do dhaoine an oileáin. Chuir an rialtas deireadh leis an iascaireacht agus dár le Pádraig nár fágadh rud ar bith ag muintir an oileáin. Tá cé in Inis Bó Finne a chuirfeadh náire orthu. Tá an ché tógtha le fada, fada an lá agus tá droch bhail uirthi agus tá sí iontach dainséarach. Measann Pádraig é féin gur doiligh a rá cé acu a rachaidh daoine ar ais le cónaí ar an oileán níos mó. Nuair a bhí moll daoine ina gcónaí ar an oileán, níor chuidigh an rialtas agus tá seans nach gcuideodh siad anois nuair nach bhfuil an oiread sin fágtha.
Móin	Ag siúl amach an Aifrinn go Gort an Choirce. Gach Domhnach thagadh cúpla bád amach da mbíodh an aimsir go breá. Thagadh siad amach fosta ag baint mhóna thuas ag Taobh an Leithéid, bhí cúpla míle le siúl acu nuair a thagadh siad den bhád i Machaire Rabhartaigh. Bhíodh ocras orthu leis an taisteal ach ní raibh mórán le hithe acu. Bhí sí le cróigiú agus le cur amach. Bhí obair iontach mhaslach acu. Cur síos ar seo ó thógadh siad ón phortach í go mbíodh sí sitigh ar an oileán acu. Ní raibh portach ar bith istigh in Inis Bó Finne acu. Bhí móin le fáil ar Oileán Dúiche.
Deochanna Meisciúla	Poitín: bhítear a dhéanamh roimh am Phádraig. Chaití an chéad chúpla deor den phoitín ag na sióga. Murach ndéantaí sin bhaineadh na sióga an t-iomlán duit.

**Catagóir: An Pobal**
Fochatagóir	Cur Síos
An Sagart	Tógáil teach pobail, an halla agus cros ar an oileán. Ba daoine an oileáin a rinne an obair uilig faoi stiúir An Sagart Shields.
Spailpíní	D’imigh sé go hAlbain, go Glaschú i dtús na seascaidí ag obair thógála. Bhí léir acu ag imeacht san am. Rud iontach a bhí ann ag fágáil an oileáin. Cuireadh faoi reasta iad nuair a bhí siad ag imeacht, sin an t-am a bhí an trioblóid go mór sa tír, ach níor coinníodh iad. Bhí píosa maith le siúl acu ag cuardach oibre sna tolláin ach níor bhfuair siad obair. Fuair siad síob go Inverness agus ar an traen ar ais go Falkirk arís. Ag stopadh in ‘models’ a bhí sé agus a chuimhne ar seo agus na daoine a bhí ag stopadh ansin. Ní raibh bainisteoir na models iontach deas.

**Catagóir: An Ealaín Bhéil**
Fochatagóir	Cur Síos
Scéalaíocht	Tomhas: fear ag tabhairt gé, madadh rua agus sapóg trasna na habhann. Crú an bheithígh.

**Catagóir: An Duine**
Fochatagóir	Cur Síos
An Óige agus Aois	A chuimhne ar mar a bhíodh Nollaig ar an oileán.

**Catagóir: Nósanna agus Piseoga**
Fochatagóir	Cur Síos
Nósanna agus Piseoga	An creideamh agus na nósanna nuair a bhíodh duine marbh agus i rith am na faire: stoptaí an chlog nuair a bhíodh duine bás agus ní dhéantaí obair ar bith i rith am na faire. Deirtí go raibh an duine ar shiúl fríd thine phurgadóra. Ní théití ag damhsaí ar feadh bliana i ndiaidh duine muinteartha leat bás a fháil.

**Catagóir: Taisteal agus Gnó**
Fochatagóir	Cur Síos
Báid agus Longa	Tragóid a tharla dona h-iascairí in 1929:- Bád a chaill triúr as Clann Uí Cholla agus tháinig duine amháin slán. Thiomáin soitheach mór fríd an bhád bheag agus rinne dhá cuid di. Deirtear gur bhfuair an fear a tháinig slán cearc le scairt coiligh a bhí ann. comhartha roimh ré

Theme by Danetsoft and Danang Probo Sayekti inspired by Maksimer