Sonraí an Agallaimh

**Catagóir: Ceirdeanna agus Cothú an Tí**
Fochatagóir	Cur Síos
Iascaireacht	Iascaireacht an slí beatha a bhí ar an oileán nuair a bhí sé óg. Báid na mBradán is mó a bhí ann, bhíodh siad amuigh san oíche cuid mhór. Thosaigh sé nuair a bhí sé thart ar 18 bliana d’aois agus lean sé ar aghaidh le sin go dtí 1997. Ní raibh luach ar bith ar na bradáin agus ansin cailleadh a mbád a bhí ar ancaire istigh ar an oileán acu le linn stoirme. Cúpla bád eile a cailleadh fosta. As Bun an Phobail a tháinig an chéad bhád a bhí Pádraig air, 1953. Bhí na bradáin breá fairsing san am sin. Cur síos maith aige ar seo. Bhí siad a ndíol le fear darbh ainm Francie Roarty agus ansin bhí siad ag gabháil go Ailt an Chorráin.
Iascaireacht	Iascaireacht scadán. I ndiaidh am an chogaidh a thosaigh seo i mbá Mhachaire Uí Rabhartaigh, tháinig báid as Toraigh, Árainn Mór agus as Dún Cionnaola. Ní raibh Pádraig é féin ag iascaireacht san am sin, ina dhiaidh sin a fuair sé cúpla lucht scadán i Machaire Uí Rabhartaigh. I bPort na Bláiche a rinne sé cuid mhór dena chuid iascaireachta.
Seanchas faoin Iascaireacht	Focail ag baint leis na báid/iascaireacht: Snaidhm dol bhacán an choinín. Snaidhm na seamróige.
Seanchas faoin Iascaireacht	pisreoga ag baint leis an iascaireacht: deirtí go raibh an scadán uasal agus áit ar bith ina mbíodh argóint nó a leithéidí ar siúl, d’imíodh na scadáin. Dá gcastaí bean rua daofa agus iad ag gabháil ag iascaireacht, chreid siad go raibh droch-ádh ansin. pisreoga ag baint le hainmneacha. Bó caite; droch amharc ar an bhó agus ní bhéití ábalta bainne a fháil uaithi. Cur síos ar an dóigh leis an bhó a leigheas.
Seanchas faoin Iascaireacht	Sa gheimhreadh bhíodh siad ag cóiriú eangach. Snáthadán ag cóiriú eangach scadáin. Mugarlán fá choinne eangach potaí gliomach.
Iascaireacht	An iascaireacht agus na báid. Ní raibh moll acu ábalta snámh ach bhí múinín mhaith aige sa bhád a bhí leo. Iascaireacht an scadáin, tá an scadán uasal.
Iascaireacht	Scadán caoch – scadán agus cúpla préata agus braon uisce. Tomhais: Scadán go leith ar phingin go leith – cé mhéid a bheadh dosaen?
Iascaireacht	Potaí Gliomach- an dóigh a bhí ag na iascairí le marc a choinneáil.

**Catagóir: An Ealaín Bhéil**
Fochatagóir	Cur Síos
Seanfhocail agus Nathanna Cainte	Nathanna Cainte: Cuardaígí agus gheobhaidh sibh. Buail ag an doras agus foslcófar daoibh.

**Catagóir: An Nádúr**
Fochatagóir	Cur Síos
Comharthaí Aimsire	Ráiteas –Fear gan píopa, fear gan scríste. Bean gan leanbh, bean gan leithscéal. An míniú orthu. Comharthaí aimsire – Ball roimhe an ghrian; droch aimsir. Ball ina diaidh tráthnóna; aimsir mhaith. Cúr ag teacht isteach ar an fharraige; comhartha fearthainne agus cruálach. Treoir na gaoithe agus cruálach. An ghealach – oíche smúid ghealaigh.
Comharthaí Aimsire	Leigheas do bheithíoch – píopaí tobac do bheithíoch dá mbeadh crambaí air. Cromadh siar faoin asal 3 huaire dá mbíodh triuch ar dhuine. Leigheas do shleamhnán ar do shúil, 9 spíonóg a phiocadh de chrann spíonóige agus iad a chuimil ar do shúil, ansin iad a chaitheamh thar do ghualainn. Leigheas do faithní ar do chraiceann, tá lag i gcloch ar chúl an oileáin agus uisce ina luí ann, an t-uisce seo a chur ar na faithní. Comharthaí Aimsire ó na hainmhithe; caoraigh agus turcaithe. Sean ráiteas eile: Rinne sé screagán don ghougán agus bogán don screagán.
Oileáin	Bainiseacha, damhsaí agus saol ar an oileán.

**Catagóir: An Duine**
Fochatagóir	Cur Síos
Cleamhnas	Cleamhnas :- Thugadh an t-athair áit coise / áit leath bó (crú / crúigh / crodh / spré) dona iníon.
An Tórramh	Neil Mc Gregor:- corp a thug Pádraig é féin amach go tír mór
An Bás	An Bás – mná caointe; bhí bean ar an oilean, Beití (Beathóg) Ní Bhriain, a chaoin na mairbh. Chreid na daoine san am go gcaithfidh a ghabháil fríd thine Phurgadóra ar dtús sular bhfaightí isteach na bhFlaithis. Nuair a bhí sí tinn, bhí sé léi ar an oilean. Chuir Pádraig fá choinne An Sagart Shields agus d’inis an sagart do go raibh a mháthair ag a dhoras an oíche roimh ré a chuardach

**Catagóir: An Pobal**
Fochatagóir	Cur Síos
An Sagart	Tógáil teach pobail, an halla agus cros ar an oileán. Ba daoine an oileáin a rinne an obair uilig faoi stiúir An Sagart Shields.

Theme by Danetsoft and Danang Probo Sayekti inspired by Maksimer