Sonraí an Agallaimh

Ainm:	Seosamh Mac Suibhne
Áit Chónaithe:	Bun na Leaca, Bun an Leaca, Gaoth Dobhair.
Áit Dúchais:	Faoi Chnoc, Cnoc Fola

Dáta

Bailitheoir

sdgsdg

07/10/2007

Dónall Dinny Ó Gallachóir

13/03/2004

Dónall Dinny Ó Gallachóir

29/05/2006

Dónall Dinny Ó Gallachóir

**Catagóir: An Pobal**
Fochatagóir	Cur Síos
An Sagart	Scéal as Mín an Locha faoi Hiúdaí Thoraigh agus an sagart. Bhí barra aige agus bhíodh sé ag coimhéad cuid dhaoine eile fosta. Bhí préataí aige féin agus lá amháin tháinig an sagart agus é ag moladh a raibh ag Hiúdaí. Thug Hiúdaí freagra gasta air.
Cleachtas Scoile	An Saol san am sin gan léann.
Na Scoltacha Náisiúnta	Ag gabháil 'na scoile, an dá scoil a bhí ann, druideadh an tseanscoil agus tógadh ceann úr in 1934. An tAthair Mc Groarty a bhí ann agus Charlie Mc Monagle an múinteoir a bhí ann.
Cleachtas Scoile	Ag fágáil na scoile agus ag imeacht chun an Lagáin nuair a bhí sé 14 bliana déag, ag caint ar pháistí eile a bhíodh ar fostú sa cheantar ag an aois sin agus ansin d'imeodh siad chun an Lagáin nuair a d'fhágtaí an scoil. An drocham a bhíodh ag cuid acu.
An Eaglais Chaitliceach	Teach Pobail Bhun na Leaca, an lá ar osclaíodh é in 1932. Nuair a leagadh an chloch dhúshraithe agus daoine ag caitheamh isteach airgead ann. Cur síos ar theach an phobail agus ar mhuintir Curransport.
Na Scoltacha Náisiúnta	A óige. Ag dul 'na scoile ag 6 bliana d’aois, Charlie Mac Monagail a bhí ina mháistir. Bhí an saol crua go leor, chaitheadh siad siúl 'na scoile, cosa fuar, fliuch. Ar an tseanscoil Faoi Chnoc a bhí sé ar dtús. Thosaigh scoil úr ina dhiaidh sin.

**Catagóir: An Ealaín Bhéil**
Fochatagóir	Cur Síos
Amhránaíocht	Na pisreoga a bhain le fairí agus leis na marbh. Chreid na daoine go mór an t-am sin go dtiocfadh spioraid agus taibhsí ar ais. Seo an rud a bhí Oíche na Marbh fá dtaobh de. Mná caointe ag caoineadh an mharbháin, chuireadh siad eagla ort. Drandán a bhí acu. Bhí fear ar an bhaile a cheol amhrán thar chorp a mhná nuair a fuair sí bás.
Scéalta Grinn	Cois cladaigh a shocair na daoine ar dtús, bhí bia na farraige acu ansin. Na chéad daoine a chónaigh san áit ar an chósta, Páidí Mc Kay, Eoghain Crua agus Tarlach Bacach a bhí ar an chéad triúr fear a shocair síos ansin. Scéal grinn faoi thaibhse Pháidí Kay.

**Catagóir: Ceirdeanna agus Cothú an Tí**
Fochatagóir	Cur Síos
Uainíocht Bhliantúil na mBarr	Na barra a cuireadh. Amanna agus dátaí a chuirtí prátaí agus coirce. Obair leis an mhóin - cur síos maith air sin. D'imeodh na fir agus bhíodh na mná ag obair leis an mhóin.
Móin	Ag obair leis an mhóin, á baint agus á díol agus á tabhairt chun na Lagáin do Charlie Kelly sular thosaigh an stáisiún ar chor ar bith. Treabhadh talaimh le beithígh, cur síos maith ar chúrsaí móna.
Móin	Ag cur díoga móna isteach sa talamh, go háirithe talamh portaigh, cur síos maith ar an bhealach a dhéantaí sin.
Seanchas faoi na Ba	Daoine ag teacht ó Mhín Doire leis an eallach, leigheas don chrupán.
Móin	Scéim bhaint na móna faoin Chomhairle Contae. Thug sé obair agus airgead chuig an cheantar an t-am sin, bhí óg agus aosta á dhéanamh agus bhí go leor calláin san áit. Measann sé go ndearna druidim stáisiúin na móna dochar mór don cheantar. Thosaigh an aos óg ag imeacht áiteanna eile ansin le hobair a fháil. An dóigh ar tosaíodh ar scéim na móna. Thosaíodh siad ag obair ar an mhóin go luath ar a 6 ar maidin agus chríochnaíodh siad mall tráthnóna. Chuirtí tús leis an obair i mí Márta. Ní raibh na portaigh silte, bhí siad iontach fliuch. Thug sé isteach airgead ag an am.
Treabhadh agus Rómhar	Ag rómhar agus ag obair ar an talamh. Obair spáide a bhí ann agus bhí achan duine á dhéanamh. De réir a chéile, tosaíodh ag obair le seisreach agus beithígh. Níl sin á dhéanamh anois. Bhí a lán den obair le déanamh ag na mná nuair a d’imíodh na fir go hAlbain.

**Catagóir: An tOsnádúr**
Fochatagóir	Cur Síos
An Mhaighdean Mhara	Scéal beag faoin mhaighdean mhara atá sa tseanchas.
An Diabhal i bhfoirm Duine	Scéal a d'inis an tseanbhean, Nuala Mhór, faoin diabhal agus girseach bheag a bhí ar fostú agus a d'fhág é.
Taibhsí	Áirneáin agus scéalta faoi thaibhsí agus daoine a tháinig ar ais.
Ag Feiceáil Taibhsí	An dóigh le labhairt le taibhsí dá mbeadh buaireamh orthu.
Áit Chónaithe na Sióg	Fear a chonaic sióga, cuid de na scéalta a chum sé.

**Catagóir: Stairsheanchas**
Fochatagóir	Cur Síos
Imirce	An cineál saoil a bhíodh acu thall , obair chrua, obair le tornapaí agus le coirce, uaireanta fada agus an lóistín a bhí acu.
Stair an Teaghlaigh	A mhuintir, a thuismitheoirí agus an saol a chaith siad, gan scolaíocht, Bhéarla ná léann, coinníodh sa bhaile iad le hobair a dhéanamh. Bhí a uncail ag obair ar an Lagán.
Tubaistí Áitiúla	Mianach Bhaile Mhánais agus mianach eile a tháinig i dtír Faoi Chnoc agus iad á láimhseáil. A chuimhne ar choirp a tháinig isteach fosta ón fharraige, tá cuid acu curtha i Machaire Gathlán agus tugadh cuid eile acu anonn go Sasana.
Imirce	A uncail Niall Ó Fearraigh a chuaigh ‘an Lagáin, cheannaigh sé carr beithígh agus clog ansin. Carr láidir a bhí ann agus bhíodh sé ag iompar lódaí do dhaoine eile fosta. Bhí deirfiúr aige fosta a d’imigh go Meiriceá, bhí sé féin óg ag an am ach tá cuimhne aige air sin. Fuair bean acu bás in Nashville in 2005. An oíche sular imigh siad, bhí na comharsana cruinnithe agus bhíodh oíche ceoil agus damhsa acu. Bhíodh an tseanmhuintir ag meas nach bpilleadh an mhuintir óg arís. As staisiún Ghaoth Dobhair a d’imíodh siad.

**Catagóir: An Duine**
Fochatagóir	Cur Síos
An Tórramh	A chuimhne ar thabhairt na gcorp go reilig Mhachaire Gathlán i mBaile Bhrianaí.
An Faire	Mná caointe agus cleasaíocht i dtithe faire.
An Óige agus Aois	An greann a bhí acu ar an scoil. Ranganna Béarla agus scéalta grinn i measc na scoláirí.
An Faire	Nósanna sa tsean-am, fairí agus bás, caoineadh an mharbháin agus mná caointe, cur síos ar na cleasanna a bhíodh acu i ndiaidh an phaidrín. An Carghas.
Nádúr agus Mothúcháin an Duine	An saol maith a bhí ag na daoine anseo an t-am sin, greann agus carthanacht, daoine ag brath ar a chéile agus ag cuidiú lena chéile. Scéal grinn faoin chéad chlog.

**Catagóir: Lonnú agus Cónaí**
Fochatagóir	Cur Síos
Bunadh na hÁite	Na chéad daoine a bhí Faoi Chnoc, triúr a bhí ann ach níl a fhios aige cá háit ar tháinig siad uaidh. Páidí Caí an t-ainm a bhí ar an fhear a raibh cónaí air ar thalamh Joe. Eoghan Crua agus Tarlach Bacach b'ainm don bheirt eile. Scéal faoin lá a raibh a athair amuigh ag tógáil claí agus leag sé seanbhallóg de theach Pháidí Caí. Shíl sé gur taibhse a bhí ag déanamh na sceimhe ach luchóg a bhí ann faoina veist. Chóir an chladaigh a shocair na daoine ar dtús mar a rinneadh i go leor áiteanna eile fosta, bhí sé níos sásta nuair a bhí siad ag obair le leas ar an talamh fosta. Tá loirg chróite le feiceáil go fóill. Bhí túr ann fosta ach thóg fear clocha as nuair a bhí sé ag tógáil tí. Níl a fhios aige caidé atá faoi, túr a bhí ann le coimhéad amach ar an fharraige.
An Teach Cónaithe	A chuimhne ar urláir chréafóige sna tithe. Ansin thosaigh daoine ag cur isteach urláir stroighin agus d’úsáideadh siad clár i lár an urláir le pota na bpréataí a fhágáil ina shuí air leis na préataí a bhrú.

Theme by Danetsoft and Danang Probo Sayekti inspired by Maksimer