Bealoideasbeo.com
Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge
Ainm: | Seosamh Mac Suibhne | ![]() |
Áit Chónaithe: | Bun na Leaca, Bun an Leaca, Gaoth Dobhair. | |
Áit Dúchais: | Faoi Chnoc, Cnoc Fola |
Fochatagóir |
Cur Síos | |
---|---|---|
Ceirdeanna agus Cothú an Tí | A chuimhní ina ghasúr óg fán chladach. Ag bordáil leathaigh san earrach le cliabh agus le hasal, scáth bhuí. Cur síos maith ar an obair seo uilig, feamnóg, miasóg, sabhán, slata mara agus ag dó ceilpe faoi na beanna. Obair mhaslach a bhí ann agus fuair siad £10 an tonna. | |
Seanchas faoi Bhlí na mBó | Ag déanamh eadra roimh scoil. | |
Treabhadh agus Rómhar | Ag obair ar an talamh, ag rómhar san earrach, iomairí agus preabanna, cur síos ar an chineál talaimh a bhí ann. Ag glacadh talaimh ar cíos. | |
Uainíocht Bhliantúil na mBarr | Na barra a cuireadh. Amanna agus dátaí a chuirtí prátaí agus coirce. Obair leis an mhóin - cur síos maith air sin. D'imeodh na fir agus bhíodh na mná ag obair leis an mhóin. |
|
Móin | Ag obair leis an mhóin, á baint agus á díol agus á tabhairt chun na Lagáin do Charlie Kelly sular thosaigh an stáisiún ar chor ar bith. Treabhadh talaimh le beithígh, cur síos maith ar chúrsaí móna. | |
Móin | Ag cur díoga móna isteach sa talamh, go háirithe talamh portaigh, cur síos maith ar an bhealach a dhéantaí sin. |
Fochatagóir |
Cur Síos | |
---|---|---|
Mallachtaí | An Sagart Mc Groarty ag cur mallachta ar mhuintir Curransport. |
Fochatagóir |
Cur Síos | |
---|---|---|
An Sagart | Scéal grinn fá Pháidí Thoraí agus an sagart. | |
Spailpíní | Na coinníollacha a bhíodh acu, bhí earraí gann go leor le linn an chogaidh ach dá mbítí ag obair ar thalamh, bhí dlí speisialta ann daofa, bhíodh siad ábalta níos mó d’achan rud a fháil. I mbotaí a bhíodh siad ina gcónaí. Tháinig sé 'na bhaile cúpla uair le linn na mblianta. £2 sa tseachtain an pá a bhí aige ar dtús nuair a chuaigh sé anonn. | |
An Eaglais Chaitliceach | A chuimhne ar thógáil Theach pobail Bhun na Leaca. Bhí sé ag obair ar dhéanamh na reilige. Thug daoine airgead agus bhí gach duine páirteach sa tógáil. Bhí go leor obair láimhe i gceist leis. An tAthair Mc Groarty an sagart paróiste a bhí ann an t-am sin. | |
Spailpíní | An caitheamh aimsire a bhíodh acu, théadh siad go dtí an teach leanna oíche Shathairn. Bhí daoine as a cheantar sa bhaile agus as Éirinn ansin. Bhí a gcéilí féin ag achan dream. |
|
Seirbhís Mhíleata | Bhí Joe san L.D.F agus is cuimhin leis coirp ag teacht i dtír am an chogaidh. A chuimhne ar mhianach ag teach i dtír Faoi Chnoc. | |
An Sagart | Scéal as Mín an Locha faoi Hiúdaí Thoraigh agus an sagart. Bhí barra aige agus bhíodh sé ag coimhéad cuid dhaoine eile fosta. Bhí préataí aige féin agus lá amháin tháinig an sagart agus é ag moladh a raibh ag Hiúdaí. Thug Hiúdaí freagra gasta air. | |
Cleachtas Scoile | An Saol san am sin gan léann. | |
Na Scoltacha Náisiúnta | Ag gabháil 'na scoile, an dá scoil a bhí ann, druideadh an tseanscoil agus tógadh ceann úr in 1934. An tAthair Mc Groarty a bhí ann agus Charlie Mc Monagle an múinteoir a bhí ann. |
Fochatagóir |
Cur Síos | |
---|---|---|
Imirce | D’oibrigh Seosamh ar na préataí thall in Albain fosta. Bhíodh scuaid ag fágáil an bhaile ag dul anonn an t-am sin. Bhí £110 le fáil in aghaidh an acra. Cur síos ar an am ansin fosta; an obair, an lá agus an lóistín. | |
Imirce | Ag imeacht go hAlbain agus go Northumberland nuair a bhí sé 16 bliana déag d'aois, d'oibrigh sé ar fheirm lena dheartháir, cur síos ar a bhlianta ansin, obair ar fheirmeacha, díoga, tógáil cloíocha, tánadh tornapaí. Am an chogaidh agus mol acu ag imeacht san arm. Bhí sé in Kelso, obair fhairsing, an chéad tarracóir, ag obair le beithígh, cur síos ar a bhlianta ansin. Daoine carthanach agus ionraic. Go leor daoine ón bhaile ansin, as Gaoth Dobhair, Cloich Cheann Fhaola, Inis Eoghain agus as na Rosa. | |
Imirce | Am an chogaidh thall, an pá a fuair siad. Obair fhairsing, fir ar shiúl sa chogadh agus daoine ag teitheadh. | |
Imirce | An cineál saoil a bhíodh acu thall , obair chrua, obair le tornapaí agus le coirce, uaireanta fada agus an lóistín a bhí acu. | |
Stair an Teaghlaigh | A mhuintir, a thuismitheoirí agus an saol a chaith siad, gan scolaíocht, Bhéarla ná léann, coinníodh sa bhaile iad le hobair a dhéanamh. Bhí a uncail ag obair ar an Lagán. |
Fochatagóir |
Cur Síos | |
---|---|---|
Logainmneacha | Litreacha atá ar an talamh Faoi Chnoc, litreacha atá iontu a cuireadh síos le linn an chogaidh le taispeáint d’eitleáin go raibh siad ar thalamh neodrach. Tá a n-ainmneacha scríofa ag triúr fear ann. Bhí Joe ag buachailleacht an lá a bhfaca sé iad ag scríobh a n-ainmneacha. Duffy b’ainm d'fhear amháin agus ba as Mín an Iolair fear eile darbh ainm Niall Boyle, Niall John Shimlín. Éire agus an uimhir 92 a bhí scríofa ann. | |
Logainmneacha | Na Sé Feara Dhéag. | |
Amhránaíocht | Na pisreoga a bhain le fairí agus leis na marbh. Chreid na daoine go mór an t-am sin go dtiocfadh spioraid agus taibhsí ar ais. Seo an rud a bhí Oíche na Marbh fá dtaobh de. Mná caointe ag caoineadh an mharbháin, chuireadh siad eagla ort. Drandán a bhí acu. Bhí fear ar an bhaile a cheol amhrán thar chorp a mhná nuair a fuair sí bás. |
Fochatagóir |
Cur Síos | |
---|---|---|
Taibhsí i bhfoirm Duine | Na mairbh ag teacht ar ais chun saoil agus an dóigh le labhairt leis an mharbhán. Dá mbíodh fear a thug fáinne do bhean i ndiaidh bás a fháil agus é a theacht ar ais, deirtí leis “Cuirim ceist ort in ainm Íosa, an é duine saolta thú nó gill nó cá fhad ó d’fhág tú an saol seo?” ‘Gill’ a thugtaí ar an mharbhán. Bhíodh slat saileoige agat gan craiceann air agus dhéantaí ciorcal leis lena chur isteach ann. Shíntí an fáinne chuig an mharbhán leis an tslat. | |
An Mhaighdean Mhara | Sparán na maighdeana mara (Sparán na sióg) – thugtaí seo ar sparán a dhéantaí as rúta leathach dubh. | |
An Mhaighdean Mhara | Scéal beag faoin mhaighdean mhara atá sa tseanchas. | |
An Diabhal i bhfoirm Duine | Scéal a d'inis an tseanbhean, Nuala Mhór, faoin diabhal agus girseach bheag a bhí ar fostú agus a d'fhág é. | |
Taibhsí | Áirneáin agus scéalta faoi thaibhsí agus daoine a tháinig ar ais. |
Fochatagóir |
Cur Síos | |
---|---|---|
An Tórramh | A chuimhne ar thabhairt na gcorp go reilig Mhachaire Gathlán i mBaile Bhrianaí. | |
An Faire | Mná caointe agus cleasaíocht i dtithe faire. |
Theme by Danetsoft and Danang Probo Sayekti inspired by Maksimer