Guth & Tuairim, Deireadh Fómhair 1980 - Eagrán Speisialta

AN CHEAD OIREACHTAS 12 Bw1aiodh Conradh na Gaeilge sa bhliain 1893. Faoin bhlidn 1896 bhf triocha craobh bune.ithe - ceitbre cinn acu i Sasana, ceann amhain in Albai n agus tr{ cinn ana Stait Aontaithe . Tionoladh cruinniu de theachtai o na crE..obhacba se.n Cafe Royal i mBa. :i.le Atha. Cliath 2~ LUD.e.sa, 1896. Socra!odh ag an gcuinniU san ar Oireachtu nO Fublic .ri.ssembly e.r nos .Eisteddfod na Breataine Bige a bburm 11 at which prizes would be offered for reading, recitations, songs and dramatic sketches in Irish. 11 ' Cuireadh curam an eagrnchain ar an triur seo: Domhnall 0 Conchubhair a bh{ ina Leasn1na{ ar an gConradh, Padraig 0 Catbmhaoil a raibh dluth bhaint aige leis an bhFeis Ceoil agus Seamus 6 Cathasaigh ball do Choiste·an Chonartha. Reitiodh Clar Comortas agus fografodh an tOireachtas den ahead uair ar Irisleabhar na Gaeilge, Mf na Nollag, 1896. Nao~ gcomortas ar fad a bh{ ar an gClar. Bhain ocht gcinn acu le litr!ocht agus comortas reacaireachta an ceann eile. N{ raibh aon chomortas do dhaoine oga an ahead bhliain. Nf raibh le gnotbu ar fad ach £43 1 nduaiseanna . Th;inig nocha i arratas ar na como~tais liteartha roinnte mar a leanas: • fil1ocht 16, b;adoideas 5, pros 1 nGaeilge 41 agus pros 1 mBearla 28 . Chuir 19 isteach ar an reacaireacht ach n!or thaiaig cbun ioma!ochta ach dareag. B' iad so na moltoir!: Tow 6 Flannghaile o Londain, An CraQibh!"n, Eoin Mac Neill, an tAthair Mich~ 0 hiceadha, an tOllamh 5 Murchadha o Cholaiete na Tr!onoide, an tAthair 0 hOgain, S.J., agtU~ an Uthair Peadar 15 Laoghaire. Fogra{odh na tortha! agus bronnadh na duaieeanna ague na teastais.ag Ceolchoirm'aa Rotunda i mBaile Atha Cliath o!che I.uain 17 Bealtaine, 1897. Ar na duaieeoir! bh!: Norma Borthwich o l.lhonradh na Gaeilge Londain le alate • Baint Urlabhra le Naisiuntacht" J Seoaamh r5 Laoide on Ardchraobh le dan; Osborll 6 hAimhirg1n le tr{ din; ague fuair Tadhg tl Donnchadha duais speidalta. Diarmaid 0 Foghludha o Cbonradh na GaeUge Beal Feirate leis an amhran "Go Mairidh ar nGaedh~ Slan". luair M!cheal o Miirt!n, Na Gorta Dubha, Baile an P'heirtearaigh an duais ar •Dornlach de dluiDta no d 1 amhrai.n nar cuireadh · i gclo roimhe 1 • Ghnothaigh Alice Milligan, Conradh na Gaeilge, B8a1 Feirste an duais £10, a chuir WUliam 0 1 Brien ar tall ar aiste i nGaeilge no { mBearla ar 1 How to Popularise the Irish Language." Is do Phadraig ~ Seaghdba, ~ Beal. Feirate a chuaigh an duais ar "Cread 11 Carthanacht ann?" P'uair Peadar Mao P'hionnlaoich, Leaa-uachtaran an Chonartba i mBeal Feirste ard mholadh. Sean c. Mac an Bb8ird na Cealla Beaga a f'uair an· duais ar "Cread ia F!rinne ann?" ague tugadh ard-mholadh do Thadhg Mac an Bb&ircl, Conradh na Gaeilge, Beal Feirste. Donnchadh 6 Loingsigh on Ard Chraobh i mBaile Atha Cliath a gbnothaigh an duais don reacaireacht le "SlAn chun Padraic Sairseal." Bhain na duaiseoir{ cS:U amach doibh fein thar na blianta ina dhiaidh sill. Bhl os cionn mile duine 1 lathair sa Seomra Cruinn den Rotunda agus ionada{ Ardmheara Bhaile Atha Cliath J. J. 0' Meara, T.C. 1 goeannas mar Uachtaran an Oireachtais. Hi raibh an tArdmheara Risteard Hac Aodha te"in inann bheith ann de bharr t1nn1g. DAine&dh r;itheach le lucht na mBothair Iarann agus tuair na cuairteoir! chuig an Oireachtas ticead fillte ar thAille ticeid singil agus tuair na h-iomaitheoir! na ticeid ar leath– choatas an ticeid singil. Bh! T •. H. Thomaa, Herald Bard ag Gorsedd i lathair on Eisteddfod. Chuir se !ontas ar lucht an Chonartha mar d 1 eirigh leo an o!che sin. LGigh an Craoibhin an dan "Eireochamaoid Feasta" a bhi ceaptha aige don ocaid agus idir an da chuid den cheolcho!_rm thug se ora1.d ghairid uaidh. L8adh na teachtaireaehta! a thiiinig agus ina measc bhi ceann on Athair loghan 0 Grimhna, Prescott, Arizona~ Fuair an tOireacht~ ardmholadh sna nuachtain in Eirinn agus thar lear. Tugadh le tios don saol go raibh an teanga beo fos in Eirinn, Sbooraigh an Conradh ar Oireachtas a chomoradh uair sa bhiiain feasta agus a scop a leathadh. Is cuid den stair anois na constaic! a bh! le aarii· ag an gcead · ~hoiste ud agus mar ar sarafodh iad diaidh ~ ndiaidh. Bh! toradh fadtearmach agus tionchar naoh beag ag an gcead Oireachtas ud ar obair na teanga ar fud Eireann o shin i leith. ,. ., DONNCHADH 0 SUILLEABHAIN. / I i i i i § iS An tAthair i1ac Fhaidin a bh!" i nGaoth Dobhair. 'Bireoimid Feasta Eireoimid feasta, ta' n 1&' geal,ag teacht, Is nf bheimid fao! smacht mar ataimid, .Ag amearla gan bhr! nO lucht Bearla gan chro{, Ach bhearfaimid aghaidh ar an namhaid. A chladhaire an Bhearla, luigh s!os go deot Ta an f'!or-spiorad beo ins na daoine, , N{l meas ar do s~eort, ar do chleas no do sport Ag ogana! cneasta na t!re. "' , Bb! an Bearla mar elllllid ar an spen• ins gach cluid, Agus dhall se na hEireannaigh t!ora, Ach ta sibh anaeo go br!omhar agus go beo, Go dtogf'aidh sibh ceo dubh na t!re. Ins an ard-teanga bhi ag bard agus sao{ Cuirim r omhaibhse na nao! mile failte, Roimh Jllhor ague bheag, roimh og agus shean, Roimh fhear agus bhean agus phaiste. Ard~imid teanga na bi'1.reann le br~, A.r sonas, ar s_eod agus ar bp~ la, Is cuirfidh si ruaig agus bhearfaidh a! bua Ar ghlafarnaigh cbrua an Bhearla. ~ N!" bhfaighidh s! bas aah beidh si ag fas Ina crann bhrea chraobhUU uainn, ,. Ague ~apfaidh an sceal o bheal go beal, Go mbeidh aaoirse agus seen le fail ann. Leis an Chraoibh!n Aoibhinn.