Gaeltacht, 4 Bealtaine 1973

Ran10na Cjael-tacbm DE SATHAIRN 5 Bealtaine 7.~. Nuacht agus Aimsir. 7.06 Sp6irt. 7.30 <Se1snfa. 8.00 Cinn lfnte agus Nuacht Aitiwl 8.03 Tuairisc Pearsanta 8 30 A Ghl · · . ona, a Chara. 8.45 An Druma M6r. Ursceal cailiuil Sheosamh Mhic Grianna a bhuaidh Duais an Bhuit'eirigh, a leamh ag Sean () Gall– ch6ir ina dha mhir deag. <Mfr a , l 3:) 9 _00 Nuacht agus Aimsir. De DomhnaiQh 6 Bealtaine 7.00 Nuacht agus Aimsir. 7.06 SCan Bin Bre:ithnach. 8.00 Cinn linte agus Nuacht A1tiuil. IUO Sa laobh seo den Tfr: Sreath le1chta 1 6 Bhaill Bhord Staidear Seachtracht Cholaiste na h-Ollscoile . Gailimh ar staid na Gaeltachta inniu. 8.30 \Sp6irt Jdirlinn 9.00 Nuacht aJ?us Aimsir. 9.15 Deireadh craolta. DE LUAIN 7 Bealtaine 7.UU Nuacnt agus A1ms1r 7.0t> ~bhse a PJiaistt Clar don 6ige, a chur i latbair ag Aingeal Nf Chonchubhair. 7.30 Iris an Luain Comhra agus caibidil ar chursaf an Jae 6 unaeltachtai eagsula na Ure chomh maitr " '1rt":>~ <:"!""Iii <1.nois al!Us arf 'l!.W unu Hnte agus Nuacht Aitiuit Seamus E_nnis Anseo. 9.00 Nuacht Aimsir. 9.15 Deoireadh oraolta. DE MAIRT 8 Bealtaine 8.Jv agus 7.00 Nuacht agus Aimsir 7.06 Togha agu 3 Rogha Rogha na n~isteoiri a dtogha ag Timlin 6 Ceamalgh, Neasa Ni Chinneide agus Maidhc P. 0 Conaola. 8.00 Cinn linti agus Nuacht Aitiilil. 8.03 Cre na Cilh leabhair chailiui1 leamh dramatiul ar Mhairtfn Ui Chadhain 6 Ais 1 eoiri Chon– amara. 8.30 Lan a Mhala. Ceol tire nua– hhailithe. 9.00 Nuacht agus Aimsir. DE CEADAOINE 9 Bealtaine 7.00 Nuacht agus Aimsir. 7.06 Seal leis na Ridirf le Micheal (> Shea 7.30 Iris na Ceadwine 8.00 Cinn linte agus Nuacht Ait;uil 8.03 Tris na Ceadaoine (Cuid a d6) 8.30 Faidhbanna Gaeilge 9.00 Nuacht agus Aimsir DIARDAOlN 10 Bealtaine 7.00 Nuacht agus Aimsir 7.06 Dfbhse a mhna 7.30 "Si do Mham6 i 8.00 Cinn linte agus Nuacht Aitiuil 8.03 An tSeach 1• ain Seo 8.30 Sa mBruiseal 8.40 Rogha Gene Martain 9.00 Nuacht agus Aimsir LJE hAOINE 11 Bealtaine 7.00 Nuachl agus Aimsir 7.06 Sibhsc a Phaisti 7.30 Iris na hAoine 8.00 Cinn lintc agus Nuacht Aitiuil 8.03 Cead Bliain 1 bPar6iste an Fh;rtcaraigh 9.00 Nuacht agu~ Aimsir Ar Laethe Saoire An tseachtain seo caite chaith Treasa Bean Uf Chnamhsl agus a nfon Gearoidin seachtain laethe saoire lena mathair Grairtne Bean Nie Suibhne i Loch an luir. Ta Treasa agus a fear ce i le Naos as an Mhln Mhor, na gconar i nGlascli lena dteaghleach ach ta se de run acu pilleadh go dtf an Mhln Mh6r an tSamhradh seo le conai. Bhain Treasa agus Gearoidln speis as an seal a chaith siad sa bhaile. ! Gaoth Dobhair Le gairid fuair clann tSuibhne i Machaire Chlochair sceala as Conneticut Mhericea, go bhfuair a ndeirfiur Maighread bas i nothar– lann thall ansin. Seasco-do bliain d' aois a bhl sf. Inion i do Hughie HudlSheimidh agus a bhean Meabha nach maireann. B'as Oilean Ghabhla I, ach chuaigh sf go Meiricea nuair a bhl sl an-6g. P6sadh ar fhear de thogailt Mheiricea r. Ta a teaghlach fasta suas. Cupla bliain ci shoin chaith sl fein agus a fear cei le saoire sa bhai le anseo. Gnlmid comhbhron le na deirf· iuracha Maire agus Neansar. agus a deartharacha Aodh agus Darbal i nGaoth Dobhair agus leis an chuid eile den teaghlach sa Bhreatain agus Meiricea. Ar na mallaibh cuireadh Sean Mac Aoidh as an Bhealtaine i reilig Ghort a' Choirce. Chaith Sean seal bliantach i nAlbain. Bhl se posta ar bhean as Gaoth Dobhair Caitlin Nie Giolla Bhrlde as Min an lolair, agus iad ina gc6nal i nGlaschu. Bhl aithne mhaith ar Shean sd da phoba.1. Gnlmid comhbhron le na bhean chei le a dheirfiur agus a ghaolta uilig. Thug Niall Og Mac Suibhne cuairt ghairid ar a mhathair mhor, Grainne Nf Dhuibhir, Srath Caonach agus ar a uncal Sean, i mBun a' Leaca le gairid. Bhi se fein agus buachai II I oga ei le as a scoi I, ag deanamh turas ar Dhun na nGall agus Sligeach. Dia hAoine an 20li la, cuireadh Caitlln Bean de Paor i reilig an Mhuileann Cearr. Ba as Oilean Ghabhla I. Muinteoir scoile a bhl inti agus bhl sf ag teagasc ar an Mhuileann Cearr le fada. Is goirid 6 bhuail breoiteacht I. Ta seachtar clainne ina diaidh, cuid fasta suas agus cuid ar cholaistl. Fuair a fear ceile bas seal bliantach 0 shoin. , Gnfmid comhbtlr6n le na h-athair Eamon Tharlaigh 0 Duibhir, Ard na gCeapaire, a dearthaireacha Cathal, agus Sean,oide scoile. A deirf– iuireacha Fanai Nie Suibhne, Coitrn, Nora i nAlbain, Maire, ata ar an Mhui leann Cearr fa lathair. Caitlin Nie Giolla Bhrlde 50 Bliain Posta Conall Mac Fhionnaile agus a oned11 cheile Brid as Uiniscin, Cill Carthaigh a bhi50 bliain posta ar an 23u la Aibrean. 0 LAODAIGH Tr6scan, Cairpeid, Crua-earraf, Earral grosaera, agus peint. An Clochan· Liath Guthan 56. Thuas; An tUasal Tomas 0 Domhnaill, Aire na Gaeltachta, le Proinsias O Muireagain, Eagarthoir "Gaeltacht'' agus thios; An tUasal 6 Domlmaill le Seamus de Faoite agus Proinsias 0 Muireagain le linn a chuairt ar Clo na Rosann. Cuairt Aire na Gae ltachta 0 larthar ata an chuid is mo den leathanach 1. Ghaeltacht agus, mar Aire na Gaeltachta, beidh suim ar leith agam i bhforbairt an larthair ar fad. 6 mo thaobh fein de is pribh– leid dom, mar a duirt me cheana, post freagrach i leith na Gaeilge a bheith agam. Ta dachas agam go mbeidh dea-mhein agus comh– oibriu, de bhreis ar a raibh ann riamh cheana, ar fail feasta on bpobal agus go mbeidh an gra don Ghaeilge mar phriomhais againn feasta d' fhonn leas na teanga a chur chun c inn. Ta fonn orm comhoibriu oiread agus is feidir liom le pobal na Gaeltachta agus ta me cinnte go dtig linn go leir comhoibriu le chei le chun gur fearr fds a bheidh an Ghaeltacht mar ait chonaithe. Agus, ar ndoigh, ni feidir Gaeltacht a thabhairt ar cheantar ar bith mura mbionn an Ghaei lge a labhairt ann. Ba mhaith liom go mor go mbeadh ar gcainteoirf duchais Ghaei lge sasta le cu~sai ina gceantair fein - iad a bheith lansasta fanacht ansin agus lansasta leanuint orthu ag labhairt na Gaei lge. Is maith is eol dom go bhfu i I deacrachtal m6ra le saru - go hairithe maidir le fostaiocht fhiuntach a chur ar fail - ach cre1d1m go dtig liom bheith ag brath ar chabhair ci gach aon dream chun na deacrachtal sin a sharli. Na ceapadh aon duine, afach, gur ag muintir na Gaeltachta amhain atii slanu na Gaeltachta agus na Gaeilge. Creidim gur cabhair mhor an Ghaei lge a bheith a husaid lasmuigh den Ghaeltacht. Mura mbeadh Gaeilge ar bith a labhairt sa chuid ei le den tir cen fath a mbeifi ag sui I go leanfadh pobal na Gaeltachta fein de bheith a , labhairt? Ina theannta sin nr leis an nGaeltacht amhain a bhaineann an fheidhm reachtuil ata agam mar Aire na Gaeltachta chun "cabhrii le caomhmi agus leathnu na Gaei lge mar ghnathurlabhra.'' Agus sinn ag lorg bealal chun usaid na Gaei lge a leathnti n f fheadfal gan aird a thabhairt ar chumas an eagrais dheonaigh. Is e mo thuairim go bhfeadfadh eagrais mar sin a Ian a dhe.anamh chun an pobal i gcoitinne a mheal I· adh i dtreo na Gaei lge • agus ba mhaith liom beim a leagan ar na focail "mealladh'' agus "pobal'' i gcoitinne.' ' Measaim gurb e an griosadh dearfach, nci aiteamh gan achran n, an modh oibre is eifeachtaf agus measaim go bhfui I se ffor– riachtanach an pobal i gcoitinne a thabhairt i dtreo na Gaeilge ma tathar le haon dul chun cinn ar fiu tracht air a dheanamh. Eagrais a leagfaidh amach clair shasula oibre chun usaid na Gaei lge a chur chun cinn tig leo bheith ag brath ormsa cabhair airgid a thabhairt doibh chun na clair sin a chur i gcrloch. (:loistear cur is cuiteamh uaireanta i dtaobh cad direach a bhlonn i gceist nuair a bhitear ag caint ar an Ghaei lge a ath– bheochan nci a thabhairt ar ais. NI fiu, dar liom. am a chur amu ar argointl i dtaobh tearmai. Chomh fada is a bhaineann liom foin is r ndaoine ata suim agam - laistigh agus lasmuigh den Ghaeltacht - agus ba mhaith liom nfos mo Ga~i lge a bheith a labhairt ag nfos mo daoine ar nios mo ocaidi. Dar liom, is ar an mbealach sin is fearr a chinn– teofar dul chun cinn don teanga - agus, dairire, dar gcultur agus dar saintreithe duchais.