Gaeltacht, 30 Márta 1973

An Fainne Nua Comhgha irdeachas le Enna Mac Fhionnlaigh ata' ar scolaireacht Ghael Linn ar Scoi I Rann na F~irste, a fuair "An Fainne Nua'' an tseachtain seo. Se Sean Ban Mac Grianna a chuir an scrudu air. Beidh an scolaireacht criochnaithe an tseachtain seo chugainn agus be idh se ag pi Ileadh • na bha i le go Baile Atha Cliath. fa ac han mholadh tu i I lte ag Enna as an obair mhor a rinne se le feabhas a chuir ar a chuid Gae i lge agus ta se ag pi lleadh a bha i le agus e ch6ir a bheith chomh maith le cainteoir duchais. Ach ni sin deireadh an sceil d'Enna Ta se cinnte dearfa go mbeidh se arais i Rann na Feirste, ait a rinn se a Ian cairde. Ta droch-shaol le bheith san tfr gan mhoill agus fagfaidh sin go mbeidh droch-thlr san tsaol. Nii Fianna Fail ar bith le Dole a thabhairt duinn: nil fear brean ar bith le ea bhaint duinn agus nil amada'n ar bith le hinse duinn nach feidir mairstin san Ghaeltacht gan an Dole, Ach ta fear breise againn anois. Bhl se ann le fada - fear den dream a duirt gur chuir siad paiste i dtoin na mbrlstf ionainn. Ach bhris an dream sin as a phosta shocalach e agus ta muid fa'gtha le fear corr breise. Baineadh an chaint de le tamall - ni le radh gur m6ran cainte a bhl le baint de. Anois tugadh cead cainte ari's do. Is dciiche gur an sean cheirnln ceanna a bheidh a bhuaileadh arls aige; Bhain Earnan De Blaghd scilling de na pinsineirf leathchead bliain 6 shin agus ta d ha ch Iuas cap a i II ar Labhraf Lore ••••• • £40 SA tSEACHTAIN Ta' tionscail na feamnach faoi Ian t seoil fa lathair ar Chosta Dhun na nGaj I agus ta lucht oibre an tionscai I sin sna Rossa ag saothru suas le £40 sa tseachtain. Ta monarcan an feamnach ar an Mhln Mhor ag obair olche agus la a proiseail, sul a gcuirtear e go Girvan in Alba in. Ar an tseachtain a chuaigh thart, chuaigh 400 tonna de fheam - a inn go Girvan ar bhord an long Naomh Fearghal 6 chalaphort Ailt a Chorrain. ldir an da linn. no idir an da chluas, beidh Liam Mac Labhrais Mac Coscair ag crom ar mhuin cap a ill agus a chuir fein i gcon– tuirt a bhe a tha. Cuirfidh sin an tlr g an an chainfh~isneis agus gan a thuille des na oinsileirl. Sin clea s ad' fhofhluim se o Ch athal O hEochaidh. marcach c liuteach ei le. ar cuJre adh na g ard a I i na dh i a idh •••.••••• Deir si ad go raibh Liam Liath Mac Capa ll Mac Coscairt Mac Co sc a ir i nDuichl Dubha an Tuais– ce n irt le roinnt miosa anuas. Ag d1fo namh margaidh a bhl se. Ach ni raibh c e ad Phaisley le fail aige ce gur cifrail se luach maith ar c hap a ll ban Liam 6 Raiste. "N( bheidh ar Eirinn ach King Billy amh <iin • • ars a Ian. I s e fi'rinne an sceal na go raibh Paisley ag cifrail capall Ri na nOnliste ach - agus coilear Romh a nach - do Liam SEARA– c aigh Whitelaw. Be' n margadh n ;i Li am an Dli Shain ordli a thilbhairt go mbeil dh Tu a isceart Eire <11111 , an Bhreat a in agus an ollain in a dtlr ilmh a in. Bheadh ar Liam 11il s,li I Morn a Se' Contae <1 th c:irra1nt tr a sn a na mar a chun cea ngal a dheanamh idir an Bhre at– ain agu s an o ll a in. D' fhagfaidis Loch N eac ha mar nl bheadh neach be o f <igth a ann. "Teitheamh na nlar sma( Fiaine' • a bhearfai' ortha. An O I I -Ian a bhi le tabhairt ar an tfr ur anonn go dtf an Ollain • • • • • • • • lnstear d6inn gur fhiafraigh Ian do Liam na gCapall cad fath nar cheannaigh se an gee– gee a thug Rf Seamus 2 o' n Bhoinn go Baile Atha Cliath - ba capall ea bh( maith ina rith. Mh(nigh Liam go raibh ant-each 'maith ina rith' scioptha ag Sean 6 Loingsigh. Malartan a bhl ann ar an Mercedes. FAILTE ABHAILE Ta luchair ar a chairde go lear go bhfuil Catha! 6 Domhnaill as an Ghleann sa bhai le as an Ospideal, a raibh se ann le ml. Ta aithne mhaith ar Chathal ar fud na Rosann agus nl bhe idh i bhfad go mbeidh sear a sheanleim arls. Chuala se fa Sean Ban mac Grianna agus slos leis. Bhi amhran 1fr cumtha ag Sean Ban agus e' a cheol. "Is sinne Gael Li .- n, ••• •••••••• NII Fine Gael I inn". Bhuail Mac Coscair buille den fhiop ar an chapall - nl raibh an chief whip leis - agus bhuail slos an Costa. Chroch se an transistor ar chluas an bheithigh agus d' eist le Sean Ban Breathnach agus a chuid ceirnfnl. Oheanfadh Sean capall beag meidhreach den rasa mar bh( a fhocla ag rith ar luas na gaoithe. Ansin labhair siad f~ Ghloria agus a cuid ceirnlni. Arsa sean– duine beag a bhf le Liam, nar thuig an dara focal ar 'record'; ''Is trua nach bp6sann s i Kearney agus suaimhneas a thabhairt duinn.'' COMHGHAIRDEACHAS Comhghairdeachas le Nuala agus Conal Mac 'comhaill na Doirl Beaga. Rugadh mac doibh, Pol, ta ml o shin. Ta Nuala ag teagasc i Scoil Anagaire, agus beidh sl arais 'na Scoile gan mhoill. Fa lathair ta Caitlin NI Ghrianna as Gort 'a Choirce mar ionadal aici agus beidh sise ag dul ag banaltracht gan mhoill. ..••• Ag Beal Atha Seanaigh, chonaic Liam capall beag meidh– reach thall inaice an droichid. Stad, bhain ruide as agus duirt, "Sin mo chapall-sa, c' ainm ata air? "Seamus san"" "Nf raibh a leithid ag Rf Liam'' ar seisean agus cheannaigh .. Chuir Liam isteach san rasa e. Bhl cuig chapall ar fad san iomafocht: Francie Rua, Josie Maol, Paidi Dubh. Seamus Rua Rf, agus searrach beag dar ainm Discithe, le cois Jiml Ban •• . •..•••• Seo rasa a cuireadh ar bun go scioptha mar thainig e agla ar an Taoiseach - Thiontaigh se ban nuair a chuala se iomra ar an Phaipe a r Ban . Fiu an talamh d' eirigh se' ban - b arr na gcnoc ar dtus agus ansin anuas ar n a gleantain - d na boic mhora go dtl na gnath dhaoine. D' e'irigh na Mercedes ban - agus an dream a raibh siad ax.a. Scanraigh na daoine a fuair na jobanna be aga scallta nar thuill siad. Cuid de fhir cruinnithe na ratal. d' eirigh siad comh ban le p a ipeair teastas na bunscoile, - ( nach raibh aca) nuair a chuala siad go raibh an Rialtas chun deire a chuir le ratal . D' eirigh fe a r na gCoileain ban nuair a mhuscail se ci' n gcruinnill sii'1 f a n a ratal agu s fogra aige i bpaipe ar Luimnigh. Bhanaigh na haibhneacha nuair a shnamh na milliL111 billeciga a chuir Seoirse O Colla amach: Deirtear gur thit an dlolachan go mor ar phaipeair ionnaltain an tseachtain sin . Ba iontach an tionchar a bhl ag an Phaipear Ban a thug Liam an D II Ta hichair mhor ar phobal paroiste oile:.mai, leabhar a ghlacann a ait Anagaire as an tAthair Eoghiin 0 measc na saothair litriochta is fearr sa Colm a bheith mar riarth6ir ina measc. tfr. scriobhne6ir cluiteci.ch as ceantair Cloich Ta d u air fosla mar Cheannfhaola a chaith seal i bpar6iste bhluil eolas domhain aige Charraig Ain agus Oilean Thoraigh soisia lta. agus na fadhbanna agus i ndiaidh stuidear a dheanamh ar leis. shagart a ar chursai a bhaineann sli beatha na ndaoine ansin. scriobh se Cui reann muid go an le~bhar cailiul "Toraigh na dTonn" ghairdeachas chuige. Meastar gurbh e seo ceann de nil ghui go nci ren;;haidh leabhair is fearr ar chursaf soisialta paroiste ur leir ar gcomh– agus gach dea– go m;~ith leis ina "Gaeltacht" Ban anall o' n H a ll a Ban. D a dtag adh se dh a ch e ad bli a i n 6 shin bhe ad h Bu ach a illl B a n a i dTi obrad Ar a i nn chun de alai I l eis . . .. .. NI r as a ma ith a b h( i nDLln na nG a ll . Bh l f hios ci t hu s a n bheirt a bh ai nfe adh : C onan Maol de bhrl go ra ibh nfo s lu meachain l e iomch a r a ig e ( ar bharr a c h inn ) ag us Jiml Ba n de bhrl go r a ibh e o las an c h lir sa a ige. Chuir an gP. amh ar g l as chun tosaigh a n cap a ll du b h chun go g c luinfeadh a n capa ll a mbu1 t h. r i 9 h - S a St il d il m b e I d i S t i fl fl illl1 e igin . Ach sc111 vot a , ni r a i bh siad i nan n scrfobh nci, ma b h l . bfhearr l eo an fear a bhai n a n dole doibh •. ..•••. l eis an capa ll d ubh a choinneai I slos chu ir na Fi a nn a" faoi cheannas Cho n ain Mhaoi l , Capall breise ag t r eab h ~dh na pa i rce. Ta tala111h na hEireann ag t i ontadh dubh ag u s cro 1t he na bF hiann Ian comh dub h Ta s i ad ag pol ladh slos san treabhadh agu s ag cuir anfos r afl a ( i ont ach a. T a siad ag scairtl s (os l e na rcltai a d l ainig <J se1sreac h go t r am o rth a qo mbeid h na Mercedes le n a dtarrtl1.iil roimh ch u p l a m i. D e irtea r ,10 gcreide<inn r oin n t beag iad .. .