Sonraí an Agallaimh

Ainm:	Eoghan Ó Curraighín
Áit Chónaithe:	Teileann, Teileann, Gleann Cholm Cille.
Áit Dúchais:	An Baile Mór, Teileann

Dáta

Bailitheoir

sdgsdg

20/07/2006

Dónall Dinny Ó Gallachóir

11/07/2006

Dónall Dinny Ó Gallachóir

**Catagóir: Nósanna agus Piseoga**
Fochatagóir	Cur Síos
Mallachtaí	Tragóid Bhroclais – mallacht a chur seanbhean darbh ainm Devenney ar chabhlach nuair a cailleadh na hiascairí.

**Catagóir: Ceirdeanna agus Cothú an Tí**
Fochatagóir	Cur Síos
Seanchas faoin Iascaireacht	Pisreoga ina cheantar féin. Chaitheadh an fharraige a cuid féin a fháil. Scéal faoi lucht iascaireachta amuigh ar an fharraige, Jimí Johnny an 'skipper' a bhí ar an bhád agus cailleadh an bád. Bhí taibhsí ag cur mallachta ar iascairí ina dhiaidh sin.
Seanchas faoin Iascaireacht	Tuilleadh pisreoga ag baint leis an iascaireacht, ní chíoradh bean a gruaig a fhad agus a bhí an fear amuigh ar an fharraige. Ní dheirtí an uimhir 13 ar bhád. Níor mhaith leo an dath glas nó an focal é féin a bheith ar bhád. Mí-ádh a bhí ann casadh le bean le gruaig rua agus iad ag gabháil 'na farraige. Dá mbeadh fear ar bhrógaí ní ligtí isteach ar an bhád é. Ní thógtaí iasc úr amach as teach i ndiaidh titim na hoíche.
Seanchas faoin Iascaireacht	Seanchas Iascaireacht Theilinn. Tháinig meath ar an iascaireacht nuair a fuarthas saoirse ón Bhreatain. Rinne Cogadh na gCarad dochar mór don iascaireacht.
Iascaireacht	Zulus a thugtaí ar na bádaí a d'oibrigh siad orthu, bhí a athair féin orthu. D'oibrigh Gene é féin ar na bádaí seo nuair a d'fhág sé an scoil, ón aois 16 bhliain go dtí 20 bliain. Ag caint ar an iascaireacht a rinne siad, bhí na cearta iascaireacht uilig ag na tiarnaí talún. Bhí £5,000 de dhíth agus tugtar cur síos ar an dóigh a bhfuair na daoine sin ar ais, bhunaigh an sagart cumann agus chuidigh Gael Linn. D'oibrigh seo go maith, bhí cead acu iascaireacht san fharraige ach ní raibh ar an abhainn, athraíodh seo fosta. Bhí luach maith ar an bhradán ag an am sin.
Iascaireacht	Bhí fir as Ceanada ag déanamh staidéir ar aibhneacha agus ar iascaireacht na hÉireann in 1962 agus bhí siad ábalta feiceáil go dtiocfadh meath ar an tionscnamh seo agus an chúis a bheadh leis sin. An scrios a déanann daoine ar na héisc agus truailliú na habhann.
Iascaireacht	Ceannatiheoirí an éisc agus tógáil bádaí sna Cealla Beaga. HJ Nolan, Egans agus Ó Gallchóir. Bhí siad ag teacht ó Bhéal Feirste, Doire agus Contae Mhaigh Eo. Bhí a gcuid fear féin leo leis an obair a dhéanamh.
Iascaireacht	Fostaíocht i dTeileann anois, níl mórán ann níos mó. Tá monarchana sealadacha ag próiseáil éisc. Tionscadal na tógála is mó atá ann anois. Tháinig athrú mór ar an cheantar, moll tithe saoire á dtógáil. Tá na daoine óga ag imeacht le hobair a fháil, níl an oiread Gaeilge á labhairt níos mó. Tá Coláiste na Gaeilge agus na mná tí ag coinneáil na teanga beo.
Ainmhithe, Beithígh agus Eallach	Bhí go leor eolais ag daoine ó thaobh leigheasanna agus aicidí ar ainmhithe.

**Catagóir: Seanchas Cráifeach**
Fochatagóir	Cur Síos
Na Naoimh	Scéal: An saighdiúir croíúil agus Naomh Peadar.
Colm Cille	Scéal faoin mhac a bhíodh ag imirt chártaí. Cearrbhach na Críbe agus Naomh Colm Cille.

**Catagóir: An Pobal**
Fochatagóir	Cur Síos
Imirce	Imirce go Meiriceá, d'imigh go leor dá theaghlach féin agus a chomharsana agus níor phill siad ariamh. An tionchar a bhí aige sin ar a shaol.
Obair	An obair chloiche agus thógála a bhíonn sé féin a dhéanamh. Ag caint ar a bhunadh, na glúnta roimhe, agus an dóigh a ndearna siadsan an obair chéanna roimhe.
An Lucht Siúil	Lucht siúil a bhí sa cheantar fadó, ní raibh mórán acu ann agus dhíoladh siad earraí leis na daoine. Ba ghnách leo fanacht sna tithe agus bhíodh oícheanta airneála ag na daoine.
An Lucht Siúil	Bean siúil, Máire Chonnachta agus an scéal mar a thit sí amach leis an Eaglais. Bhí sí maith ag obair láimhe agus snáthaide agus dhíoladh sí rudaí ag an aonach. Fuair sí post mar chailín aimsire ar feadh cúpla bliain, casadh saighdiúir uirthi agus rugadh leanbh daofa, bhí an leanbh tinn ach ní raibh an sagart sásta é a bhaistiú as siocar nach raibh sí pósta. Lá amháin chuir sí an sagart i bhfolach nuair a bhí na saighdiúirí ina dhiaidh, mharaigh an saighdiúir a mac nuair nach n-inseodh Máire dó cén áit a raibh an sagart, ní raibh a fhios aige gur a mhac féin a bhí ann. D’fhág sí i gCo. Mhaigh Eo an t-am sin agus bhog sí ó áit go háit, chaith sí seal fada i dTeileann agus chum sí amhráin. Chuaigh sí go ceantar na Rosa ina dhiaidh sin.
An Lucht Siúil	Scéal faoi fhear siúil – Páidí Mór.

**Catagóir: An tOsnádúr**
Fochatagóir	Cur Síos
Taibhsí	Taibhsí i dteach tabhairne in áit darbh ainm Cúl an Dúin. Scéal faoi Sean Willie ar leis an áit ar dtús, cur síos ar Willie.
Sióga	Dar le Gene, tá rudaí ann nach féidir a mhíniú agus b'fhearr gan tabhairt fúthu, scéal faoi bheirt fhear a bhí amuigh ag seilg oíche amháin nár chreid ina leithéid agus a chonaic splanc ag teacht as cloch.
An Mhaighdean Mhara	A chuid eolais ar an mhaighdean mhara. Scéal faoi fhear a deirtear a chonaic í lá amháin agus a thug leis 'na bhaile í.

**Catagóir: An Ealaín Bhéil**
Fochatagóir	Cur Síos
Logainmneacha	Logainmneacha, tá Dónall Mac Giolla Easpaig ag déanamh obair mhór air seo agus chuidigh Gene le léarscáil a chur amach anuraidh. Samplaí de logainmneacha, Léim Gartóig, Madrid, Philipinnes agus an míniú ata orthu.
Paidreacha	Liúireach Naomh Phádraig.
Paidreacha	Dán, ní fios cé a chum, a deirtí i ndiaidh an phaidrín.

**Catagóir: Stairsheanchas**
Fochatagóir	Cur Síos
Teangacha á labhairt in Éirinn	Brú ar an Ghaeilge. Thiocfadh leis na ceannródaithe níos mó a dhéanamh leis an Ghaeilge a choinneáil beo, níos mó Aifrinn i nGaeilge, cainteoir dúcháis atá sa sagart.
Filí	Filíocht. Dán á rá aige faoi Biddy Shéamuis a fuair bás sa bhliain 1923. Iompraíodh i gcliabh í nuair a fuair sí bás.
Filí	Filíocht. Dán a scríobh an tAthair Mór Ó Domhnaill do chomórtas in 1935, 1300 bliain i ndiaidh bhás Cholm Cille, ina onóir. Guth Brodúil Thír Chonaill.
Filí	Mícheál an Choradáin, fear siúil sa cheantar a bhí maith ag cumadh dánta. Dán de chuid Mhícheáil á rá ag Gene. Chumadh sé na dánta ag brath ar an deirce a thugtaí dó nuair a théadh sé isteach i dteach.

**Catagóir: Cluichí agus Caitheamh Aimsire**
Fochatagóir	Cur Síos
Peil	Peil Gaelach, ag caint ar an chúis nár imir sé féin ariamh.

**Catagóir: An Nádúr**
Fochatagóir	Cur Síos
Toibreacha Beannaithe	Lorg teampaill atá ag cé eile, clochar a bhí ann. Bhí triúr deirfiúracha de Cholm Cille ann uair amháin agus déantar turas ann ar an 23 Meitheamh. Tá tobar beag ansin agus cur síos ar an dóigh leis an turas a dhéanamh. Tá pisreoga agus nósanna bainteach leis an áit.
Toibreacha Beannaithe	Pisreoga faoi Thobar na Cora, tobar draíochta in aimsir na Págantachta a raibh baint aige le daoine agus bádaí ar an fharraige agus a muintir a bhíodh sa bhaile ag guí ar a son.

**Catagóir: Am agus Féilte**
Fochatagóir	Cur Síos
Oilithreacht	Naomh Brocnach, séú haois, colceathar de Cholm Cille a bhí ann. Scéal faoina óige, nuair a rugadh é, tá tobar san áit anois. Scéal faoi rangú talún a rinne a athair idir a dheartháireacha. Tá ballóga teampall agus teach cónaithe ar bharr sléibhe, Sliabh Líag, an áit a raibh cónaí air le cois leacacha móra, Cathaoir na Naomh a thugtar air. Tá trí thobar agus altóir ann, ní bhíonn na toibreacha ariamh tirim agus déantar turas chuige ar an 10 Deireadh Fómhair. Tá cur síos ar an turas seo ag Poll an tSneachta.

Theme by Danetsoft and Danang Probo Sayekti inspired by Maksimer