Sonraí an Agallaimh

**Catagóir: Stairsheanchas**
Fochatagóir	Cur Síos
Imeachtaí Áitiúla Eile	Scéalta faoi thimpistí a tharla de chuid den mhuintir óg a raibh aithne aige orthu. Buaileadh duine le carr agus scéal eile faoi stócach beag a cuireadh ar thine, caitheadh gásailín air. Scéal faoi fhear eile a chuaigh suas ar thraein le sioc a ghoid agus maraíodh é leis an leictreachas. Scéal eile faoi lá a raibh sé féin, a dheartháir agus cara leo sa pháirc. Thosaigh dream eile ag caitheamh cloch orthu. An dóigh ar thug sé orthu stopadh.
Imirce	Ag teacht ar ais 'na bhaile as Meiriceá, 29 Meitheamh 1938. A chuimhní ar Mheiriceá a fhágáil, ag amharc ar ais ar ché Nua-Eabhraic agus an bád ag tarraingt amach. Bhí aimisir chiúin ann. Casadh an ‘Queen Mary’ orthu agus iad ag teacht anall. Eachtra a tharla dó ar an bhád le fear a casadh air a choinnigh greim air amach os cionn an uisce. Seachtain a ghlac an turas go Moville agus ansin go Doire. Fuair siad an bus go Gort an Choirce ansin. B’éigean daofa fanacht ar tír mór cúpla lá sula raibh siad ábalta dul chuig an oileán. A chuimhní ar na daoine a casadh air agus a chéad radharc den oileán. A dhaoine muinteartha. An Ghaeilge agus an Béarla a bhí acu nuair a tháinig siad 'na bhaile chuig an oileán.

**Catagóir: An Nádúr**
Fochatagóir	Cur Síos
Oileáin	Socrú ar an oileán agus roinnt an talaimh: Ochtar de chlann Uí Cholla an chéad dream a shocraigh blianta ina dhiaidh sin agus bhí duine dá mhuintir féin ann, as Mín na Cuinge, agus roinneadh an talamh idir ochtar acu. Ar dhroim bheithígh a chuaigh siad isteach. Iascaireacht is mó a bhíodh acu ach ní raibh mórán eolais acu ar an cheird ar dtús. D’fhoghlaim siad de réir a chéile.
Oileáin	Bhí a lán timpistí ar an oileán, scéal faoi theaghlach ón taobh thoir den oileán a chuaigh amach agus bádh an t-iomlán, thart fá 1929. An t-eolas a bhí ag an sagart faoin timpiste. Stócach beag acu a bhí beo tamall ach a raibh gearradh mór ar a chos aige agus fuair sé bás ina dhiaidh sin. Scéal eile, faoi bhád a bhí amuigh ag iascairacht brádáin le beirt deartháireacha agus beirt chol ceathrair air agus a scoilteadh ina dhá leath le bád de chuid na Sasanach. Fuair siad uilig bás seachas fear amháin, tógadh sa deireadh é. Colceathar de chuid Dinny, Pádraig Ó Colla a bhí ann. Tógadh go Port Rois é.
Oileáin	An dóigh a leagtar an t-oileán amach ó thaobh creaga agus cloch de. Na scoilteanna agus na clocha. Nádúr an talaimh. Féar glas uilig gan cnoic, talamh iontach maith. Cosúil leis an Íoslainn. Tá trá mhór ann agus thig siúl trasna na trá go tír mór. Bhíodh siad ábalta beithígh a thabhairt trasna roimhe seo ach cailleadh cúpla fear á dhéanamh sin, scéal faoi fhear acu.

**Catagóir: Nósanna agus Piseoga**
Fochatagóir	Cur Síos
Comharthaí Báis	Scéalta faoi iascairí a chuaigh amach ar bháid agus a fuair comharthaí báis.
Nósanna agus Piseoga	Pisreoga ón tseanbhean fosta: An sagart agus an bád. An fear a scaoil an giorria sa chos. pisreoga a d’inis fear as Albain daofa: Giorria a théadh isteach sa teach gach lá. Bhí an clog ar an bhalla ag Dinny agus ar chuid mhór tithe ar an oileán.
Sagairt	Scéal faoi chumhacht an tsagairt, An tAthair Shiels istigh ar an oileán in Inis Bó Finne.

**Catagóir: Lonnú agus Cónaí**
Fochatagóir	Cur Síos
Lonnú agus Cónaí	Pisreoga na ndaoine ar an oileán: Chreidtí dá sábhálfá duine, go gcaillfí tú féin. Droch-ádh a bhí ann dá gcastaí bean rua ort ag dul ag iascaireacht. Bhí rud ann a dtugtaí an droch-amharc air.

**Catagóir: Ceirdeanna agus Cothú an Tí**
Fochatagóir	Cur Síos
Iascaireacht	Cuntas ar an oileán ó thús go deireadh. Rudaí a fuarthas ar an oileán a thug le fios do na daoine go raibh daoine ina gcónaí ar an oileán fadó a bhí ag brath ar an fharraige. Fuarthas cloch nach ón oileán é. Clann Mhic Suibhne an chéad dream a chur futhu ar an oileán agus bhí siad beo ar an talamh agus ó phrátaí den chuid is mó. Ní raibh portaigh ar bith ar an oileán ach fuair siad portaigh ar an tír mór, bhí obair chrua acu leis an mhóin a thabhairt chun an oileáin. Bhí áit chruaiche ag achan duine. Bhítí ag déanamh poitín ar an oileán fosta. D’imigh cuid mhór de lucht an oileáin go Meiriceá. Bhíodh cuid mhór iascaireachta ar siúl fosta, iascairacht gliomaigh. Bhí cuid mhór beithígh acu leis an obair throm a dhéanamh, 28 acu, agus dhá uair sa bhliain, ag rabhartach na Féile Pádraig agus rabhartach na Féile Muire san Fhómhar, théadh na beithígh amach ón Chlochán go tír mór i lár an lae le crúba a fháil ansin ar ais chuig an oileán arís ag meán oíche, cailleadh traidhfil acu an dóigh sin fosta. D’fhág an beithíoch deireanach an oileán sna seachtóidí. Ó thaobh cúrsaí creidimh de bhí baint ag Naomh Colm Cille agus ag Naomh Colmán leis an oileán. Chaitheadh na daoine teacht amach go Gort an Choirce le dul chun an Aifrinn, an bád a fháil ón oileán go Machaire Uí Rabhartaigh ar dtús agus ar ais. Bhíodh scoil sna tithe ann gur tógadh an scoil in 1895, thosaigh na daoineag dul 'na scoile agus iad 12 bhliana d’aois agus chuaigh siad faoi láimh an Easpaig agus iad 20 bliain. Bhíodh an scéalaíocht go mór mar chaitheamh aimsire acu. Bhíodh siad ag imirt cártaí agus ag damhsa chomh maith. Thagadh báid ó Thoraigh, Inis Meáin agus Gabhla corr uair chuig na damhsaí dá mbíodh an aimsir maith. Tá athrú mór ar achan rud anois, tá siad uilig imithe go tír mór ach creideann Dinny, é féin, go dtiocfaidh athrú ar rudaí arís.

**Catagóir: Seanchas Cráifeach**
Fochatagóir	Cur Síos
Na Naoimh	Na Mánaigh a tháinig go hInis Dúiche ar dtús. Bhí siad ar Chnoc na Naomh i nDoire Chonaire. Bhí Naomh Dúiche ar fhear acu. An dóigh ar chaith siad bata agus an áit ar thit sé. Bhí Naomh Colm Cille agus Naomh Beag ann fosta.

Theme by Danetsoft and Danang Probo Sayekti inspired by Maksimer