Gaeltacht, 18 Bealtaine 1973

• AN TAIBHSE Tra'thnona amhrun-nuair nach raibh moran le d(anamh agam d' fhriafraigh me do mo mhathair an dtioctadh iiom dui go dti na pictioir(. Duirt sigo dtiocfadh. ' ' D' imigh me liom m6 fein agus mo rothair godtrna Cealla Beaga. Thosaigh an picti6ir ag an ocht a thlog agus bhr se le crlochniu ag an aon deag o ehlog. Bhf se ag baint le Taibhsl. Pictiuir an mhaith a bhl ann ach chuir se eagla ormsa mar bh( ormsa rothalacht fiche mGe. Nuair a thainig me'amach bhlse an dorcha. Bh(mear crith leis an eagla mar sh(l .me go bhfeicfinn me taibhse. Bhi solas maith ar mo rothar ach nl leor sin. Nuair a bhi me ag teacht ag an Barrchoiliu, chonaic m3 rud mor ban ar rith frld na crainn Scar se an t-ainm asam. N( raibh a fhios agam caide le deanarnh agus bhl mo chrolag teacht amach ar mo bheal. D' amharc me thart agus bhise ag teacht mo dhiaidh. NI th(ocfadh liom feiceal ce' n alt a bhlme#ag gabhail agus rith an rothar isteach sa chlai. Bhlan taibhse ag teacht agus bhlmise gortaithe. D' fhag me an rothar ansin agus d' imigh me liom ag rith trasna na bhpairceanna. Is cuma ce' n bealach a rachadh me leanadh an "Taibhse'' me. Nuair a shroich mean teach bhl luchair orm in d6igh mar shll me~ go raibh m•(brea sabhailte ansin. Bhl mo..mhathair ag deanamh .iontas, caide....a bhi contrallte liom. A'lsin chuala me torman amuigh ag .an Bealach Mor, lig mebeic asam agus duirt me "Sin e, cuidigh liom.'' ..Stop an amadaigh agus inis dom cad a tharla'; a d~irt mo mhathair liom. D' inis me..an sceal dlagus bhl me ag caoineadh. 1 Chuaigh si amach go dt(an gata agus dUirt sr gur eadach no rud eigin a chonaic me. Tomall ina dhiaidh sin thainig m'– athair i steach agus d' i.afraigh se dulnn ar bhfaca muid an capall mar ban ag gabhail,. Thosaigh mo mhathair ag gaire agus dUirt slliomsa gur sin an rud a chonaic mi. Chreid me go bea. Chuaigh meamach agus chonaic mean "Taibhse'' ag teacht. Oh. Nach e an beathach a ba mhaith liom a mharbh agus nach mise an tamadan mor. Caide a dUlrt m£ Caitlln NI Dhomhnaill Leac-Chonnall, Ard-an-Ratha, Co.Dun na nGall. MO MHADADH Chuaigh me ar laethe saoire go Cluan Eois cupla la anuraidh, Bhi coi lean beag deas sa chomhar– sanacht agus bht meas mor againn air. Nuair a chonaic mo athair seo cheannaigh se an coi lean duinn. Ba orainn a bhl an luthchair agus thug muid aire mhaith do. Mhuscai I me fl~in cupla maid in agus ce bhl ina lui ag mo thaobh ach an madadh. Ba ghnathach liom ea chur i bhfCllach faoin eadach ar eagla go bhfetcfeadh mo mhathair e sa leaba. Ach fuair sf amach agus cuireadh deireadh le sin. Madadh criona a bhl ann. D' fhoghluim muid a Ian cleasa do. Bhl meas mor ag gach duine sa teach air. Ach nl mhaireann rud ~r bith ach tamall. Mharaigh carr e. Bhl muid uilig buartha. Sea'n Mac Giolla Chomhaill Scoil Chonaill BunBeag . BUACHAILLI LOCH AN IUIR Crosfhocal ·0 0 0 0 0 0 3 0 '-@sQ 0 0 0 0 0 0 7 0 0 0 t>i j3 '{ 1-!A•'>lNi .l QN~-~'C"" s;(A.C lLF/Nfl Tc' ANONN 1. Chan te. 2. StiGA - Tus chun deiridh 6. Ta seo ar do' lamh. 7. Casur mor. ANUAS 1. Bionn pictiur ann. 3. ---- agus Gandal 4. Seasca Bomaite. 5. R.S. tus chun deiridh. BRAINS! SPEISIALTA? Chuaigh bean isteach sa Mhion– Mhargadh lci amhain agus cheannaigh si pota Marmalaid. Nuair a bhain si . an bai le amach chonaic si go raibh an marmalaid lan striocanna beaga. D' imigh si arais chuig an siopa San alt,seo a bheidh sa phaipear againn o am go cheile deanfaidh muid cur slos ar nithe suimiUia.sa doigh go mbeidh tuigbheail ni'os fearr againn ar an tsaol thart orainn. logos an focal Gn:!igise ar eolas no Leann. · lAETHE NA SEACHTAINE Bi'onn baint ag cuid mhor de na hainmneacha a bhlonn ar laethe na sea:; htaine le nithe sa charas greine. D' ainmnigh na realteolaithe na PHiineaid as na deithe is na Bandeithe. Sileadh go raibh ceann de na plaineid i reim ar lcl airithe den tseachtain. Ainmn(odh laethe na seachtaine as na plainead agus bhi na plaineid ainmnithe as na d6ithe is na Bandeithe. Taan c~as seo le feiceai I go soi lair sa Fhraincis lundi, Mardi, Mercredi, Jeudi, Ven– dredi agus Samedi. Ce nach ndearna me aon taighde is doigh go dtig Iinn glac leis gur thainig an di in achan ainm o' n fhocal laidine Dies( la) Is fiu a mheabhru' nach dtagann sfl on fhocal Deus ( Dia) et$ go raibh an litri~ Dia againn roimhe seo san ait a bhfuil De' anois sa Ghaeilge. Le sampla amhain a glacadh ma amharc-. ann muid ar Lundi tuigeann muid laithreach go bhfuil an Ghealach i gceist,Monday no De Luain on Laidin luna. N( chlolann an Ghaei lge le na deithe. Ciallalonn an focal Domh– nach Tiarna agus seanfhocal Aoine a chiallalonn troscadh. Sa Ghaeilge mar sin ta De Luain, DeMalrt; De a dheanamh geanin leis an siopad6ir. .. Ta an suibh seo lan brains I beaga' ·· a duirt si. Sathairn on laidin, oi Domhnaigh, La an Tiarna. De Ceadaoine, la na chead Aoine, De Diardaoin; La idir dha Aoine agus Deh-Aoine. "Oru! nach bhfeice ann tu an rud a deir sear an lipeid'. a duirt se. "Brains I achan a it:' , , . Ein na hEireann . AN CAG Corvus M(\'lP.dula Tat eacht ar an ma'g ar fud na hEorapa. Dubh ar fad a bhlonn se taobh amuigh den mhuineal ait b _,. _. a m IOn.n se l.iath. To9ann an Cag a nead 1 bhfo1rgnea~h de gnath. San earrach is mo a thugann daoine fad air, go hairithe nuair a phlu eh– an~ se a simleiu. Ocht la' deag a bhiOnn • gceist sa ghor de ghnath. Bheireann an chearc a gcuid do na ~col ama in i dttis aimsire ach cuid– •onn an coileach lei tar eis tamaill. _Mar gadai is mo ata cail ar an Chag. Is iomal rud luachmhar a fuarthas i nead an bh Ii gea ird seo. Ta ant' ean maith freisin ag deanamh ilithris ar ghuth an duine. Ean . M.O.M. Jackdaw cairdllHI ata· ann agus an gearra:ach a togtar ar shiul on nead ma~ i measc daoine a chothaftear e nf bheidh eagla ar bith air roimh dhaoine. Feictear go minic e ar dhroim caorach no beathaigh ag tabhairt cuid den olann leis lena nead a lineail. Thainig me'adu mor orthu o thus an cheid seo agus creidtear 9r"t' athrithe sna modhanna talamh·a,foch– ta is cuis le seo. Nil ainm Gaeilge ag na seandaoine orthu agus glactar leis an ainm Cag ;,nois. Aithris ata' san fhocal ar scairt an ein. ... M.O.M.